10-lecie pierwszej placówki badawczej UWr w Wielkopolsce
Długotrwała, nieformalna współpraca władz Ostrowa Wielkopolskiego z Instytutem Studiów Klasycznych Śródziemnomorskich i Orientalnych UWr znalazła swoje ukoronowanie w powstaniu Ośrodka Badań nad Historią i Kulturą Żydów z Południowej Wielkopolski. Powstała szczególna pracownia naukowa, wychodząca poza ramy struktury uniwersytetu, gdyż w jej utworzenie zostały zaangażowane trzy różne podmioty: akademicki, samorządowy i społeczny, czego wyrazem był wcześniej podpisany (18 czerwca 2012 roku) przez zainteresowane strony w tej sprawie list intencyjny. Dnia 14 maja 2013 roku działalność pierwszej w Wielkopolsce placówki badawczej Uniwersytetu Wrocławskiego została oficjalnie zainaugurowana przez JM. prof. dra hab. Marka Bojarskiego, Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego i Jarosława Urbaniaka, Prezydenta Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Ośrodek Badań nad Historią i Kulturą Żydów z Południowej Wielkopolski UWr w listopadzie każdego roku, począwszy od 2013 roku, cyklicznie organizuje Ogólnopolskie Konferencje Naukowe pt. „Lokalna społeczność żydowska”. Obrady mają miejsce właśnie w Forum Synagoga przy ul. Raszkowskiej 21 w Ostrowie Wielkopolskim, w siedzibie Ośrodka.
W listopadowych spotkaniach naukowych uczeni reprezentujący rozmaite ośrodki akademickie oraz inne instytucje zajmujące się historią i kulturą Żydów w Polsce przybliżają t w ostrowskiej synagodze najnowsze wyniki swoich badań i ustaleń. Na przestrzeni 10 lat działalności Ośrodka wysłuchano i przedyskutowano wiele tematów poświęconych społeczności żydowskiej od kwestii szczegółowych (np. epitafia ostrowskich Żydów), po kwestie ogólne (np. dotyczące literatury żydowskiej XIX i XX wieku). W sumie Ostrów Wielkopolski w związku z działalnością Ośrodka odwiedziło ponad 200 uczonych.
Ważnym elementem przy zaangażowaniu pracowników i studentów Instytutu Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych są organizowane warsztaty, gdzie wszyscy chętni uczą się podstaw języka hebrajskiego, konfrontując swą wiedzę, przy odczytywaniu macew na pobliskim lapidarium po nieistniejącym kirkucie (nota bene ekspozycji zniszczonych w czasie II wojny światowej żydowskich nagrobków dokonał dr Krzysztof Morta).
Przez te 10 lat działalności Ośrodka udało się tej placówce Instytutu Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych nawiązać współpracę z różnymi miastami Południowej Wielkopolski i działającymi w nich instytucjami kultury. Wymieńmy tu tylko niektóre (Odolanów, Raszków, Pleszew, Kępno (dr Krzysztof Morta jest w Radzie Programowej Muzeum Ziemi Kępińskiej im. Potworowskiego).
Ważnym elementem działalności Ośrodka są także różne spotkania z potomkami społeczności żydowskiej, przy okazji których goście dowiadują się o swoich przodkach, zachowanych pamiątkach i miejscach związanych z ich dawniejszym pobytem w Ostrowie.
Ośrodek Badań nad Historią i Kulturą Żydów z Południowej Wielkopolski prowadzi oprócz działalności badawczej również aktywność edukacyjną i dydaktyczną. Współpracuje ze szkołami i różnymi instytucjami kulturalno- edukacyjnymi na terenie Południowej Wielkopolski, z poznańskim i łódzkim IPN.
Od samego początku Ośrodek współpracuje ze Stowarzyszeniem „Przyjaciele Ostrowskiej Synagogi” oraz ostrowskim Uniwersytetem Trzeciego Wieku (pracownicy Instytutu Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych są też w tamtejszej Radzie Programowej) Dużym wsparciem dla Ośrodka jest Ostrowskie Towarzystwo Naukowe z jego prezesem, prof. Janem Galantem z UAM (dr Morta jest tam wiceprezesem).
W ostrowskim Forum Synagoga, w uroczystości 10-lecia uniwersyteckiej placówki w Ostrowie Wielkopolskim wzięli liczny udział zaproszeni goście. Na jubileusz przybyła również minister rodziny i polityki społecznej, Marlena Maląg. Oprócz senatorów i posłów, władz miasta i powiatu, byli też przedstawiciele Instytutu Studiów Klasycznych i Śródziemnomorskich, których częścią jest Ośrodek Badań nad Historią i Kulturą Żydów z Południowej Wielkopolski. W obchodach wzięli udział zastępcy Dyrektora ISKŚiO prof. Jakub Pigoń oraz prof. Gościwit Malinowski. Uroczystość zaszczycił też swoją obecnością prof. Adam Jezierski.
Za pracę na rzecz lokalnej społeczności, badań nad jej historią i kulturą i sam pomysł współpracy samorządowo-akademickie, której ukoronowaniem stał się Ośrodek, dr Krzysztof Morta został odznaczony przez Prezydenta RP srebrnym krzyżem zasługi. Pracownicy Ośrodka zostali odznaczeni również przez prezydent Ostrowa Wielkopolskiego, Beatę Klimek medalami Jana Przebendowskiego, założyciela miasta.
Zgromadzeni po wystąpieniach organizatorów i gości mogli wysłuchać wspaniałego występu koncertu poznańskiego chóru INSPIRO ENSAMBLE pod dyrekcją Aleksandry Wojtaszek.
Była to wielka promocja Uniwersytetu Wrocławskiego w Południowej Wielkopolsce.
Autor tekstu: Łukasz Krzyszczuk
