Książka The Iliad and the Oral Epic Tradition prof. Karola Zielińskiego ukazała się nakładem Harvard University Press
„The Iliad and the Oral Epic Tradition” ukazała się nakładem Harvard University Press w serii Hellenic Studies. Stanowi poprawioną i poszerzoną wersję książki wydanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego „Iliada i jej tradycja epicka. Studium z zakresu greckiej tradycji oralnej” (Wrocław 2014). Komitet redakcyjny serii w uznaniu dla jakości prezentowanych w niej tez przyjął tę książkę do druku w trybie ekstraordynaryjnym, czyli poprzestając na recenzjach wewnętrznych kilku członków komitetu, stosowanym do tej pory jedynie w kilku przypadkach.
Iliada wykazuje bezsprzecznie cechy stylu oralnego, jednakże w opinii wielu współczesnych badaczy pojawia się wątpliwość, czy epos ten można traktować jako produkt wyłącznie tradycji oralnej. Karol Zieliński stara się dowieść, że zarówno podziwiany kunszt Homera, jak i obecne w utworze aluzje do wydarzeń znanych z innych pieśni nie wskazują na konieczność stosowania pisma przy komponowaniu Iliady. Zieliński zarysowuje ścieżkę rozwoju epickich cykli oralnych i sugeruje, że Iliada jest jedynie jednym z możliwych przywołań opowieści o wojnie trojańskiej, w których rola protagonisty przypada Achillesowi. Kunsztowność stylu jest wynikiem starań pieśniarza o przyciągnięcie i utrzymanie uwagi słuchaczy. Jak się okazuje, pieśniarz ma do dyspozycji wiele technik zarezerwowanych dla praktyki performatywnej. Aluzje odgrywają w tym oddziaływaniu rolę szczególną, gdyż pieśniarz bazuje na współdzielonej ze swoją publicznością znajomości tradycyjnych opowieści. Poszczególne obrazy mentalne, takie jak śmierć Achillesa, w wielowersyjnej wersji są zdeponowane w kolektywnej pamięci społeczności funkcjonującej w tej samej co pieśniarz tradycji oralnej. Dzięki temu aktywowana jest kreatywność poety oralnego, który może intencjonalnie modelować „charakter” ważnych postaci danej tradycji epickiej (jak Achillesa, Odyseusza czy Parysa), nie zmieniając przy tym tradycyjnej roli, którą postaci te odgrywają w innych pieśniach cyklu. Poeta oralny może więc przedstawiać zarówno alternatywną wersję tradycyjnych epizodów, jak i reinterpretować ich ideologiczne znaczenie. Każda pieśń przynależąca do cyklu jest opowieścią o całej wojnie, nawet jeśli obrazuje tylko jeden jej epizod (do czego niezbędne jest wskazanie odpowiedniego dla celów narracyjnych początku i końca opowieści w obrębie uświadamianej sobie przez publiczność makro-story), każda bowiem stanowi nie tyle odrębną fabułę, ile przywołanie oczekiwanego w określonych warunkach performatywnych mitu, który mimo różnic ujawniających się w poszczególnych pieśniach pozostaje niezmienny.
Karol Zieliński, dr hab. prof. UWr, jest hellenistą zatrudnionym w Instytucie Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych na Uniwersytecie Wrocławskim. Kieruje Centrum Interdyscyplinarnych Badań Relacji między Kulturą Oralną i Piśmienniczą na Wydziale Filologicznym UWr oraz jest redaktorem naczelnym czasopisma „Quaestiones Oralitatis”. W pracy badawczej zajmuje się analizą i interpretacją najwcześniejszych utworów antyku greckiego w duchu ich przynależności do tradycji oralnej bądź ich powiązania z nią oraz podejmuje problematykę funkcjonowania kultur oralnych w perspektywie komparatystycznej odwołując się do materiału starogreckiego.
