Profesor UWr Anna Potysz z grantem Opus 25
Pani profesor Anna Potysz z Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska prowadzi badania na pograniczu ochrony środowiska, chemii, mikrobiologii, mineralogii oraz biotechnologii. Jest też certyfikowaną tutorką na UWr.
„Stabilność odpadów metalurgicznych w zmiennych cyklach biowietrzenia: na podstawie symulacji eksperymentalnych i modelu geochemicznego” – to tytuł projektu, na który dr hab. Anna Potysz, prof. UWr z Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska otrzymała finansowanie w ramach Opus z NCN.
Czego dotyczy projekt?
Żużle metalurgiczne są uznawane za odpady potencjalnie niebezpieczne, ponieważ zawierają znaczne ilości metali nieodzyskanych podczas procesu hutniczego. Obecny stan wiedzy i aktualnie stawiane wymogi prawne zachęcają sektor przemysłowy do ostrożnego gospodarowania odpadami i minimalizowania ich negatywnego wpływu na środowisko. Niestety, tak racjonalne podejście, dawniej nie było powszechną praktyką, a odpady przemysłowe były często składowane w pobliżu ośrodków przemysłowych bez odpowiedniego nadzoru środowiskowego. Na składowiskach odpadów zachodzą procesy biowietrzenia obejmujące szeroki zakres czynników środowiskowych. Długotrwałe oddziaływanie procesów biowietrzenia na odpady prowadzi do rozpuszczania faz (syntetycznych odpowiedników minerałów) oraz generowania odcieków z wysoką zawartością metali oraz ich transfer do otaczającego środowiska (gleby, osady i woda). Jednakże, wytrącanie faz wtórnych może prowadzić do obniżenia mobilności pierwiastków toksycznych. Stąd bilans pomiędzy czynnikami intensyfikującymi mobilność pierwiastków, a czynnikami unieruchamiającymi ich migrację wymaga szczegółowej analizy eksperymentalnej w celu określenia realnego ryzyka środowiskowego.
Badania prowadzone przez prof. Annę Potysz mają na celu odtworzenie warunków, z którymi mamy do czynienia w środowisku i pozwolą na:
- zrozumienie, w jaki sposób mikroorganizmy wpływają na odpady będące nośnikami metali;
- wskazanie, które fazy są najbardziej podatne na rozpuszczanie, a które są najbardziej stabilne w określonych warunkach biowietrzenia, a zatem pozwolą na określenie sekwencji wietrzenia faz;
- zbadanie wytrącania i rozpuszczania faz wtórnych;ocenę ryzyka środowiskowego.
Istotną inspiracją dla projektu były badania wstępne wykonane na linii badawczej ASTRA w Synchrotron SOLARIS przy zastosowaniu metody spektroskopowej (XANES) jako narzędzia zapewniającego szczegółowy wgląd w przemiany fazowe studiowanego materiału.
Jakie są oczekiwane efekty realizacji projektu?
– Problematyka (bio)wietrzenia podejmowana w ramach niniejszego projektu przyczyni się do szerokiego zrozumienia procesów zachodzących w środowisku, w szczególności dotyczących interakcji mikroorganizmów z żużlami – tłumaczy prof. Potysz – połączenie różnorodnych metod analitycznych stosowanych w geochemii i mikrobiologii, aranżacja eksperymentów i wizualizacja danych za pomocą modelu geochemicznego, a także implementacja metody synchrotronowej zapewnią kompleksową analizę problemu badawczego.
O tym, jakie projekty naszych badaczy uzyskały dofinansowanie w ramach konkursów OPUS 25 oraz Preludium 22 Narodowego Centrum Nauki czytaj tutaj.
Oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz
