Błękitni maruderzy – gwiazdy inne niż zwykłe
Naukowcy z UWr wraz z naukowcami z Hiszpanii i USA będą wyjaśniać pochodzenie i historię powstawania błękitnych maruderów. Nasi naukowcy od lat zajmują się modelowaniem sejsmicznym gwiazd różnych typów i stanowią jeden z wiodących zespołów na świecie zajmujących się asterosejsmologią.
– Publikujemy swoje wyniki w renomowanych czasopismach naukowych i prezentujemy na międzynarodowych konferencjach – podkreśla prof. Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz z Wydziału Fizyki i Astronomii UWr, która otrzymała finansowanie – 2 765 984 zł – w konkursie MAESTRO 15 na projekt „Asterosejsmiczne ograniczenia na własności fizyczne i powstawanie błękitnych maruderów” (Asteroseismic constraints on physical properties and formation of blue stragglers).
Celem projektu jest wypełnienie luki w badanu błękitnych maruderów metodami asterosejsmicznymi.
Środki z konkursu MAESTRO przeznaczane są na projekty badawcze dla doświadczonych naukowców na realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, których efektem mogą być odkrycia naukowe.
Projekt prof. Jadwigi Daszyńskiej-Daszkiewicz dotyczy modelowania asterosejsmicznego pulsujących błękitnych maruderów (BM), tj. gwiazd, które wydają się znacznie młodsze niż populacja, do której należą i w której powstały.
– Wydaje się, że obiekty te „ociągają” się (marudzą) w ewolucji, stąd ich nazwa – wyjaśnia prof. Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz .
Zaproponowano dwa mechanizmy ich „odmłodzenia”: ewolucja w układach podwójnych lub zderzenia gwiazd w gęstych obszarach gromad gwiazdowych.
Pomimo ogromnego znaczenia BM z punktu widzenia teorii ewolucji gwiazdowej i dynamiki gromad, badania sejsmiczne tych obiektów są wciąż w powijakach i czekają na wykorzystanie swojego ogromnego potencjału.
Ten innowacyjny projekt ma na celu wypełnienie tej luki. – Na podstawie modelowana sejsmicznego pulsujących błękitnych maruderów wyznaczymy masy, wiek, skład chemiczny oraz rotację – zapowiada badaczka. – Możemy spodziewać się różnic zarówno w wartościach częstotliwości pulsacji jak i we wzbudzaniu pulsacji z powodu zmiany składu chemicznego w wyniku transferu masy lub zderzenia.
Wszystkie otrzymane parametry fizyczne mogą pomóc wyjaśnić pochodzenie i historię powstawania błękitnych maruderów. – Ponadto, ponieważ są one jednymi z najmasywniejszych obiektów w gromadach, znajomość ich dokładnych mas i wieku jest kluczowe w badaniu dynamiki gromad – dodaje prof. Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz.
Zespół badawczy składa się z pięciu pracowników Instytutów i dwóch doktorantów. Planowane jest wkrótce zatrudnienie kilku stypendystów i postdoka. W projekcie zaplanowano również współpracę z naukowcami z Los Alamos National Laboratory (USA) oraz z Instituto de Astrofísica de Andalucía, (Granada, Hiszpania).
Badania będą prowadzone głównie w Instytucie Astronomicznym UWr, ale planowane są również wyjazdy do Los Alamos.
Czytaj też https://uwr.edu.pl/granty-dla-naszych-badaczy-konkursy-opus-i-sonata/
Oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz
