Zmiany klimatu a problem alergii wziewnej: co mówią 20-letnie badania nad pyleniem drzew?
Analiza danych z 20-letnich pomiarów stężeń alergennego pyłku w Polsce pokazała, że zmiany klimatu coraz wyraźniej wpływają na sezony pylenia drzew.
Zespół badaczy z Uniwersytetu Wrocławskiego skupił się na pięciu taksonach, które rozpoczynają pylenie już w pierwszym kwartale roku: leszczynie, olszy, wierzbie, topoli i wiązie. To kluczowy okres dla alergików, a jednocześnie newralgiczny pod względem dynamiki zmian klimatu.
Praca została opublikowana w międzynarodowym czasopiśmie International Journal of Biometeorology: https://link.springer.com/article/10.1007/s00484-025-02995-4 .
Jej głównym autorem jest doktorant Szymon Tomczyk z Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery UWr, we współpracy z prof. Małgorzatą Werner (również z tego Zakładu), dr hab. Małgorzatą Malkiewicz z Instytutu Nauk Geologicznych UWr oraz innymi badaczami z Polski.
Celem pracy było zbadanie zmienności przestrzennej i czasowej sezonów pylenia w Polsce oraz ocena wpływu warunków meteorologicznych w kontekście zmian klimatu w latach 2003–2022.
Dlaczego to ważne?
Według szacunków problem alergii wziewnej dotyczy dziś od 10% do 25% Europejczyków, a w miastach nawet 35%. W Polsce alergiczny nieżyt nosa może dotyczyć około jednej trzeciej populacji. Wyższe stężenia pyłku w powietrzu mogą wywoływać silniejsze objawy, a progi uczuleniowe zależą od gatunku rośliny i wrażliwości danej osoby.
Zrozumienie zależności między pogodą a stężeniem pyłków jest kluczowe, by lepiej przewidywać przebieg sezonów pylenia. Temperatura i nasłonecznienie warunkują wzrost roślin i produkcję pyłku, wilgotność i opady wpływają na jego uwalnianie, a wiatr – na transport w atmosferze.
Jak prowadzono badania?
Dane o stężeniu ziaren pyłku zebrano za pomocą pułapek typu Hirst w sześciu miastach: Szczecinie, Poznaniu, Wrocławiu, Krakowie, Rzeszowie i Łodzi. Urządzenie zasysa powietrze z prędkością 10 l/min, a ziarna pyłku osadzają się na taśmie obrotowego bębna. Co tydzień taśma trafia do laboratorium, gdzie przygotowuje się preparaty i pod mikroskopem liczy ziarna, aby obliczyć dobowe stężenia ziaren pyłku z poprzedniego tygodnia.
Co wykazała analiza?
Wnioski są niepokojące: sezony pylenia roślin zaczynają się coraz wcześniej i trwają dłużej. Najsilniejszy wpływ na to zjawisko mają łagodne zimy i szybkie nadejście wiosny. Ziarna pyłku pojawiają się wcześniej niż kilkanaście lat temu – i to w całej Polsce.
Dla alergików oznacza to wcześniejsze rozpoczęcie sezonu objawów alergicznych!
Temperatura powietrza, nasłonecznienie i wilgotność względna kształtują dobowe stężenia ziaren pyłku, gdzie zmiany klimatu nakreślają nowe trendy.
Badania potwierdzają hipotezę, że regionalne różnice w dynamice zmian klimatu znajdują odzwierciedlenie w przebiegu sezonów pylenia. Monitorowanie tych procesów pomoże lepiej przygotować się na zmieniające się wzorce intensywności i długości sezonów pylenia w najbliższej przyszłości w Polsce.
Oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz
Data publikacji: 10.09.2025 r.
Opublikowano przez: EJK
