Szkolenie dla nauczycieli. Lekcje poza murami szkoły
W październiku miało miejsce szkolenie pt. „Organizacja lekcji terenowych i edukacji regionalnej w edukacji geograficznej”, skierowane do nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Wydarzenie odbywało się w ramach projektu FERS „Uniwersytet Wrocławski: Rozwój kadr dla dolnośląskiego rynku pracy”, realizowanego z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027.
Szkolenie prowadzili pracownicy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego: mgr Marta Helt (Pracownia Dydaktyki Geografii), dr inż. Dorota Borowicz-Mićka (Zakład Geoinformatyki i Kartografii), dr Bartosz Korabiewski (Zakład Geografii Fizycznej) i dr Krzysztof Parzóch (Zakład Geomorfologii).
W szkoleniu wzięło udział 35 nauczycieli, którzy już pierwszego dnia mieli okazję poznać zasady funkcjonowania kopalni KWB Bełchatów i elektrowni w kontekście społeczno-gospodarczym i środowiskowym, zapoznać się z ofertą edukacyjną i bazą dydaktyczną Technikum Nowoczesnych Technologii w Kleszczowie – najlepszego technikum w Polsce wg Rankingu Perspektyw, przetestować terenowe metody badań środowiska w Załęczańskim Parku Krajobrazowym, m.in. skalę porostową, aplikacje do rozpoznawania roślin oraz narzędzia pomocne w kartowaniu terenu.
Drugi dzień szkolenia poświęcony został działaniom z wykorzystaniem walorów edukacyjno-wychowawczych geografii. Z uwagi na fakt, że realizacja zakładanych osiągnięć ucznia może zachodzić wyłącznie w warunkach aktywnego i świadomego konstruowania wiedzy przez ucznia – a nie jedynie poprzez przekaz informacji od nauczyciela – uczestnicy szkolenia skupili się na metodach analizy zagospodarowania turystycznego na przykładzie Złotego Stoku i Karłowa. Grupa miała okazję zapoznać się z dwoma miejscami, które w odmienny sposób są eksplorowane przez turystów, co przekłada się na ich zróżnicowany charakter zagospodarowania turystycznego: Kopalnię w Złotym Stoku oraz Karłów.
Warto pamiętać, że realizacja celów kształcenia geograficznego powinna odbywać się poprzez stosowanie metod umożliwiających kształtowanie umiejętności obserwacji zjawisk oraz procesów przyrodniczych i antropogenicznych podczas zajęć terenowych. Istotne jest również wprowadzanie takich metod i środków dydaktycznych oraz wykorzystywanie ośrodków i centrów edukacyjnych, które stwarzają warunki do dostrzegania piękna otaczającego świata w różnych jego aspektach, sprzyjających kontemplacji wartości przyrodniczych i obiektów dziedzictwa kulturowego.
Trzeciego dnia szkolenia tematyka oscylowała wokół zagadnień dotyczących aspektów technicznych organizowania wycieczek i lekcji terenowych. Szeroko omówiono problemy formalno-prawne, logistyczne, finansowe oraz związane z bezpieczeństwem i opieką nad dziećmi i młodzieżą. Pracując w podgrupach, uczestnicy szkolenia starali się znaleźć rozwiązania przykładowych trudnych sytuacji, z którymi można się spotkać realizując obowiązki organizatora i opiekuna podczas zajęć terenowych.
Uczestnicy szkolenia analizowali możliwości przeprowadzenia lekcji terenowych i realizacji wybranych treści programowych z geografii w następujących lokalizacjach: Rezerwat Przyrody Góra Świętej Anny, Pustynia Błędowska oraz Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu.
W sposób praktyczny uczyli się modyfikować pogram wycieczki w zależności od warunków atmosferycznych. Grupa zgłębiała treści podstawy programowej z geografii oraz sposoby doskonalenia kompetencji kluczowych uczniów podczas wycieczek. Zgodnie z przekonaniem, że uczniowie potrafią aktywnie budować swoją wiedzę, jeśli tylko nauczyciel dostarczy im okazji do nabywania doświadczeń i właściwie zorganizuje środowisko do uczenia się, uczestnicy „uczyli się” konstruować uczniowski świat.
Duży wpływ na efektywność szkolenia miał zróżnicowany staż pracy uczestników i ich niezwykła otwartość. Nauczyciele bardzo chętnie wymieniali się swoimi doświadczeniami, analizowali przedstawione sytuacje a młodsi stażem stali się coraz bardziej wyczuleni na aspekty prawne lekcji poza murami szkolnymi.
W ostatni dzień szkolenia grupa nauczycieli skupiła się na poznaniu możliwości wykorzystania w edukacji dostępnej oferty dydaktycznej prezentowanej przez podmioty publiczne realizujące działalność edukacyjną w zakresie geografii. W tym celu zapoznano się z tematyką zajęć i kursów oferowanych w ramach prowadzonej działalności edukacyjnej dla dzieci i młodzieży przez Centrum Przyrodniczo-Edukacyjne KPN – Pałac Sobieszów w Jeleniej Górze oraz Centrum Edukacyjne „Domek Laboranta” w Karpaczu. Zadaniem uczestników szkolenia było powiązanie tematów zajęć realizowanych w terenie, muzeach interaktywnych czy laboratoriach tych ośrodków z treściami podstawy programowej z geografii oraz ocena możliwości wzbogacenia i uskutecznienia procesu kształcenia. Dodatkowo nauczyciele zapoznali się ze Stacją Ekologiczną Uniwersytetu Wrocławskiego „Storczyk”, która znajduje się w Karpaczu na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, jako obiektem stanowiącym m.in. bazę noclegową i dydaktyczną w ramach tzw. „zielonych szkół”.
Ze względu na fakt, że zajęcia terenowe mają na celu kształtowanie umiejętności uważniejszego spojrzenia na otaczającą przestrzeń, odczytywania jej wartości, rozpoznawania tego co w niej szczególne, bardzo istotne jest, żeby nauczyciele organizowali lekcje poza murami szkoły i byli do tego przygotowani. Organizatorzy wierzą, że niepowtarzalny charakter wybranych miejsc na realizację szkolenia i towarzysząca im atmosfera wpłynęła na nowe postrzeganie tych krajobrazów przez uczestników, a wsparcie merytoryczne, które otrzymali będzie solidnym fundamentem do realizacji niezapomnianych projektów wraz z uczniami.
Data publikacji: 21.11.2025
Dodane przez: M.J.
