O pasjach ludzi Uniwersytetu. Małe dzieła sztuki
Każdy wie co to jest znaczek pocztowy. Ale arkusik filatelistyczny? To forma wydawnicza znaczków, zawierająca do 16 identycznych lub różnych egzemplarzy, ale nie mniej niż 5 identycznych. Często występuje z przywieszkami lub marginesami z napisami okolicznościowymi.
− Do tej pory opracowałem ponad 20 projektów arkusików filatelistycznych ze znaczkami, przy czym czternaście z nich związanych jest z Uniwersytetem − mówi dr hab. Piotr Krzysztof Marszałek, prof. UWr.
Najnowszy arkusik, jaki wyszedł spod ręki prof. Marszałka poświęcony jest 80-leciu Polskiego Uniwersytetu Wrocławskiego. Dr hab. Piotr Krzysztof Marszałek, prof. UWr jest prawnikiem, nauczycielem akademickim, specjalizującym się w problematyce prawa ustrojowego, prawa obronnego i prawa stanów nadzwyczajnych. Pracuje w Zakładzie Studiów nad Bezpieczeństwem w Instytucie Studiów Międzynarodowych i Bezpieczeństwa na Wydziale Nauk Społecznych. W czasie studiów na Uniwersytecie Wrocławskim działał m.in. w Uczelnianym Komitecie Strajkowym oraz Uczelnianej Komisji ds. Referendum w sprawie zmiany nazwy Uniwersytetu (im. Bieruta). O tym jak usuwano Bieruta z UWr pisał na naszej stronie. Ale dziś nie o Bierucie ani o bezpieczeństwie, ani nawet o Szkole Legii Akademickiej, której profesor jest koordynatorem na UWr, ale o pasji.
Jak opowiada profesor: − Wszystko zaczęło się, gdy jako małego chłopca zafascynowały mnie znaczki pocztowe. Najpierw kupowałem w kiosku Ruchu małe pakieciki ze znaczkami stemplowanymi, a od 1968 roku znaczki już na abonament.
Zbierania zaprzestał nie tak dawno. – Trochę straciło to sens. Moi synowie nie zainteresowali się filatelistyką, na wnuki jeszcze czekam i nie miałbym komu przekazać swoich zbiorów liczących kilkanaście klaserów – śmieje się. − Ale wtedy przyszedł mi do głowy pewien pomysł…
I tak prof. Krzysztof Marszałek zaczął samodzielnie projektować znaczki i całe arkusiki. Jak relacjonuje profesor: − Zbiegło się to z obchodami 30-lecia Wydziału Nauk Społecznych i wówczas zaprojektowałem okolicznościowy arkusik. Wkrótce organizowaliśmy międzynarodową konferencję poświęconą 20-leciu obecności Polski w NATO i trzeba było wymyślić coś, co by upamiętniało to wydarzenie. Odpowiedzią był kolejny arkusik.
W następnych latach stworzył projekty arkusików nawiązujących do różnych wydarzeń związanych z Uniwersytetem, z uczelnią badawczą, czy odnową zabytków naszej uczelni. − Upamiętniałem wybitnych uczonych, rektorów i dziekanów, a ostatnio zaprojektowałem arkusik z okazji jubileuszu 80-lecia polskiego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Jak przyznaje profesor, nie ma swojego ulubionego arkusika ani znaczka. – Wszystkie traktuję właściwie jednakowo, ponieważ każdy z nich w jakiś sposób odzwierciedla moje emocje związane z ludźmi, wydarzeniami czy sytuacjami. Wiadomo, że znaczki zbierane są także ze względu na ich błędy i usterki powstałe w procesie produkcji. Do najczęściej występujących należą omyłki pisarskie i wady kolorystyczne.
Podobno najdroższy znaczek świata to Three-Skilling Yellow, który ma błąd drukarski autorstwa szwedzkiego rządu z 1855 roku. Wersja prawidłowa (w kolorze niebiesko-zielonym) również należy do rzadkości.
Zapytaliśmy profesora, czy kolekcjonując znaczki, zwraca uwagę na takie szczegóły. – Tak, oczywiście. Interesowałem się takimi przypadkami, ale prawda jest taka, że znaczki z błędami są bardzo rzadkie i z tego powodu mają swoją cenę, poza moim zasięgiem – mówi. – Ale muszę się przyznać, że jeden z moich arkusików ma taki błąd – zdradza.
Kwestia, czy może to wpłynąć na jego wartość, pozostaje otwarta. – Okaże się, chociaż właściwie wszystkie opracowane przeze mnie arkusiki należą do rzadkości – zastanawia się. – Każdy został wykonany w liczbie jedynie 11 egzemplarzy. Poza ostatnią serią z okazji 80-lecia. Tych jest kilkadziesiąt. Wszystkie znaczki zawarte w arkusikach są normalnymi znaczkami obiegowymi, którymi można opłacać najzwyklejsze przesyłki pocztowe, a tym samym spełniają swoją podstawową funkcję.
Spytaliśmy profesora, ile znaczków ma w swojej kolekcji. – Przyznam, że nigdy nie liczyłem posiadanych walorów. Tym bardziej, że oprócz znaczków abonamentowych mam również inne serie. Swego czasu bardzo interesowałem się architekturą i zbierałem znaczki przedstawiające różne budowle. Powstała z tego całkiem niemała kolekcja, którą będę mógł podarować jednemu z moich synów, który wybrał ten właśnie zawód – zdradza.
Tymczasem duńska poczta zaprzestanie z końcem tego roku dostarczania listów w związku z brakiem rentowności tej usługi i postępującą cyfryzacją. Operator pocztowy chce skupić się wyłącznie na dystrybucji paczek. Kwestia, czy likwidacja poczty i ograniczanie tej usługi w związku z rozwojem technologii ma znaczenie dla filatelisty, nabiera więc szczególnego wymiaru.
Jak odpowiada profesor: – Przyznam, że ubolewam nad zanikiem klasycznej poczty i zbędności opłaty pocztowej, czego wyrazem był znaczek. Mały obrazek zamknięty w perforowanej ramce. Nierzadko bardzo piękny, w skrótowej formie prezentujący jakieś zdarzenie, jakąś ideę. Mam świadomość, że nowe technologie zastępują dotychczasowe i znaczek jako opłata straci rację bytu. Mam jednak nadzieję, że przetrwa właśnie jako małe dzieło sztuki.
Najnowsza seria wydana z okazji 80-lecia polskiego Uniwersytetu we Wrocławiu składa się z dziewięciu znaczków. Każdy przedstawia inny budynek oraz dziedzinę nauki czy działalności uczelni. I tak mamy: Collegium Philologicum, Collegium Biotechnologicum, Collegium Astronomicum, Collegium Anthoropolicum, Collegium Maximum, Collegium Archeologicum, Collegium Iuridicum, Collegium Paedagogicum oraz Biblioteheca Principalis.
Podczas ostatniego posiedzenia Senatu, 19 listopada 2025 roku, senatorowie otrzymali pamiątkowy egzemplarz arkusika filatelistycznego z okazji 80-lecia polskiego Uniwersytetu we Wrocławiu.
Poniższe zdjęcia stanowią fotorelację autorstwa Zuzanny Pelc z posiedzenia Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego, które odbyło się 19 listopada 2025 roku.
Oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz
Redakcja: Maria Kozan
O pasjach ludzi Uniwersytetu można przeczytać również tutaj:
Śpiewająca solistka
Muzyka w moim sercu
Być w najpiękniejszych miejscach na świecie i Uniwersytecie
Nietoperze moja miłość
Data publikacji: 24.11.2025
Dodane przez: M.K.
