mkozan

Łemkowie to mniejszość narodowa, której początki datuje się na okres między XIV a pierwszą połową XVI wieku. Członkowie tej mniejszości zamieszkiwali tzw. Łemkowszczyznę, czyli tereny rozciągające się między polskim i słowackim terytorium etnicznym, obejmujące po stronie polskiej część Beskidu Sądeckiego, Beskidu Niskiego oraz fragment Bieszczad. Łemkowie byli i są cząstką narodów słowiańskich, mają bizantyjskie pochodzenie swojej wiary, swój język, pismo, kulturę, obyczaje i to, że przez kilkaset lat pozostawali sobą Rusinami – Łemkami.

Getto warszawskie zostało utworzone w październiku 1940 roku, czyli ponad rok po tym, jak rozpoczęła się II wojna światowa i okupacja Warszawy. W pierwszym roku prawa Żydów były stopniowo ograniczane. Kilka miesięcy po rozpoczęciu wojny Żydzi musieli zacząć nosić sygnalizujące opaski z gwiazdą Dawida, co czyniło ich tak bardzo widocznymi w przestrzeni miasta i narażonymi na przemoc. Rozmaite prawa zostały im odebrane, np. związane z posiadaniem oszczędności w banku czy otrzymywaniem emerytury. Od pewnego momentu Żydzi, mimo że getta formalnie jeszcze nie było, nie mogli się osiedlać poza tzw. terenem strefy osiedlenia, miejscem określonym jako zagrożone wybuchem epidemii. Epidemia rzeczywiście wybuchła później w getcie, z powodu olbrzymiej koncentracja ludności i warunków sanitarnych.  

W dniach 21-23 marca 2024 odbyła się w Warszawie druga z zaplanowanych trzech międzynarodowych konferencji The Lost-and-Found. Revising Art Stories in Search of Potential Changes. Zorganizowano ją dzięki współpracy głównie trzech instytucji: Uniwersytetu Wrocławskiego, Universidade Nova de Lisboa oraz Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata. Pierwsze zgromadzenie, w Lizbonie, odbyło się w dniach 6-7 grudnia 2023, a szczegółowe sprawozdanie z niego można przeczytać w „Sztuce i Krytyce” (2024, nr 1). Konferencja warszawska odbyła się w trzech lokalizacjach: siedzibie SARP przy Foksal, Muzeum Narodowym przy Alejach Ujazdowskich oraz w Narodowej Galerii Sztuki przy placu Małachowskiego. Podkreślić należy wspaniałą współpracę zarówno z Zachętą, jak i z Muzeum Narodowym oraz warszawskim oddziałem SARP. Dzięki temu bowiem program był niezwykle zróżnicowany. Możliwość przebywania w bliskości dzieł sztuki działał stymulująco na uczestników, wspierając rozmyślania nad sprawczością dzieł. To okazało się niezwykle cenną wartością dodaną. Ostatnia z trzech konferencji, w Rydze, zaplanowana jest na początek czerwca bieżącego roku.