Beyond Language: wykład o audiodeskrypcji
Audiodeskrypcja daje szanse osobom niewidomym w uczestniczeniu w życiu społecznym, daje szansę na dostęp do filmów, seriali, dzieł sztuki, czyli wytworów kultury, z których przecież, my osoby zdrowe korzystamy na co dzień. Co ważne, dobra audiodeskrypcja jest żywym wyjaśnieniem tego, co właśnie dzieje się na ekranie, ale nie jest zamknięta, pozostawia interpretację niewidomym odbiorcom. Jest technologią wspomagającą, zwiększa umiejętność obserwacji, ale nigdy jej nie zastępuje. Dzięki takiemu podejściu osoba niewidoma, tak samo jak osoba widząca może pozwolić sobie na swoją osobistą interpretację tego, co „zobaczyła” na ekranie. Dzięki poprawnie wykonanej audiodeskrypcji osoba niewidząca może na równi z osobami widzącymi na przykład dokonać oceny – samodzielnie zdecydować, czy film, serial, działo sztuki jej się podoba, czy nie i dlaczego. Ale czy audiodeskrypcja jest tylko dla osób niewidzących? Co prawda powstała z myślą o osobach niewidomych i niedowidzących, ale może z niej korzystać każdy.
5 stycznia w Instytucie Filologii Angielskiej naszego Uniwersytetu miał miejsce wyjątkowy wykład o audiodeskrypcji właśnie, który wygłosili wygłosili Esquibel i dr Joanna Esquibel z wydawnictwa Æ Academic Publishing z San Diego w Kalifornii. Ich wykład był kolejnym z serii wykładów Beyond Language od kilku lat organizowanej przez profesora Piotra Chruszczewskiego, dyrektora Kolegium Indywidualnych Studiów Międzydziedzinowych, pracownika Instytutu Filologii Angielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
-Audiodeskrypcja otwiera nam okno na świat i to nie jest frazes. Audiodeskrypcja nie tylko pokazuje cały świat osobom niewidomym, ale też wpływa na naszą wyobraźnię, wpływa na wyobraźnię każdego, kto jej posłucha, jeżeli jest dobrze napisana, jeżeli jest przemyślana. Jest to dziedzina, która cały czas się rozwija, nie ma jednego guru, który wie, jak to zrobić – powiedziała nam po wykładzie dr Joanna Esquibel, która wraz z mężem Dominickiem Esquibelem ma na swoim koncie około 1000 audiodeskrypcji do filmów i seriali i setki audiodeskrypcji dzieł sztuki.
-Najtrudniejsze w tworzeniu audiodeskrypcji to zapomnieć o sobie i pamiętać o tym, co opisujemy. Nie da się wyeliminować całkowicie subiektywności, swojego spojrzenia na świat, nawet jeśli ktoś żyje z drugą osobą, myśli podobnie, ma takie same poglądy na świat, w to samo wierzy, to mimo wszystko dwie osoby całkiem inaczej patrzą na pewne rzeczy. Każdy inaczej opowiada rzeczywistość osobom, które danej sytuacji nie widziały, bo na przykład są osobami niewidomymi. Ważne jest, by przy tworzeniu audiodeskrypcji konsultować się z osobami niewidomymi. Ich pomoc jest nieoceniona. Audiodeskrypcja jest interdyscyplinarna, badania nad nią prowadzą językoznawcy, psychologowie, poloniści, a w tworzeniu audiodeskrypcji przydaje się np. doświadczenia śledczych, którzy na co dzień analizują mowę ciała… Takie umiejętności ma mój mąż, on w ogóle widzi niesamowicie dużo, zauważa szczegóły, których ja nie widzę. Dlatego współpraca z nim jest bardzo inspirująca.
Cykl wykładów „Beyond Language – Humanistyka bez granic” jest wspólna inicjatywą Kolegium Studiów Międzyobszarowych UWr, Instytutu Filologii Angielskiej UWr oraz Komisji Nauk Filologicznych Oddziału PAN we Wrocławiu. Spotkania odbywają się regularnie w sali 207, IFA UWr, ul. Kuźnicza 22. Wykłady cieszą się ogromną popularnością szczególnie wśród studentów i studentek naszej uczelni, ale otwarte są dla wszystkich zainteresowanych.
-Serię wykładów Byond language zaczęliśmy kilka lat temu. Gościli u nas do tej pory: prof. Tadeusz Sławek, emerytowany prof. i rektor Uniwersytetu Śląskiego, polonista, anglista, muzyk i stały korespondent „Tygodnika Powszechnego”, Bente Kahan, norweska piosenkarka, aktorka, dramatopisarka, założycielka Fundacji Bente Kahan, której głównym zadaniem jest przedstawienie żydowskiej kultury i historii szerszej publiczności, głównie we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, oraz odnowienie zabytkowej synagogi pod Białym Bocianem; prof. Elżbieta Muskat-Tabakowska z Uniwersytetu Jagiellońskiego, poliglotka, tłumaczka prac Normana Davis’a, prof. Tomasz Krzeszowski – najbardziej znany myśliciel wśród językoznawców, osobistość szeroko znana we współczesnym lingwistycznym środowisku naukowym w Polsce i za granicą; prof. Aleksander Szwedek, filolog specjalizujący się w językoznawstwie angielskim, lingwistyce kognitywnej i analizie dyskursu. Wykład z serii Beyond Language wygłosił także nieżyjący już prof. Jan Cygan, który powołał do życia wrocławską anglistykę, dwa razy swój wykład na wrocławskiej anglistyce wygłosił ksiądz redaktor Adam Boniecki, który opowiadał o tym, jak robi się L’Osservatore Romano na życzenie Ojca Świętego Jana Pawła II. Kiedy gościliśmy prof. Bogusława Bednarka, którego we Wrocławiu przedstawiać nie trzeba, przyjeżdżali do nas nauczyciele z zaprzyjaźnionych szkół – trudno było o wolne miejsca – z bystrzycy Kłodzkiej, z Góry, Sycowa, Żar – powiedział nam prof. Piotr Chruszczewski, pomysłodawca wykładów Beyond Language.
-„W planach mamy powtórne zaproszenie redaktora Jacka Hugo-Badera, jak sam o sobie mówi, „reportażysty trotuarowego”, który przepłynął kajakiem Bajkał, na rowerze przejechał pustynię, a zimą przejechał Syberię.”, prof. Marcina Majewskiego z Krakowa, który opowie o cenzurze w Biblii, wykład prof. Rafała Dymczyka z UAM, który jest jedną z nielicznych osób w Polsce, która odwiedziła wszystkie klasztory na Górze Atos. W tym roku jeszcze wykłady ze wstępu do literatury oralnej, semiotycznego spojrzenia na kulturę, kulturoznawstwa, które wygłoszą dla nas prof. Leszek Pułka i prof. Wojciech Soliński. Wykłady są otwarte, zapraszamy wszystkich bardzo słonecznie!
Następny wykład zatytułowany Iter Romanum – literacki opis podróży Macieja Kazimierza Sarbiewskiego przez XVII-wieczną Europę wygłosi prof. UAM Rafał Dymczyk, miejsce: IFA, Kuźnicza 22, sala nr 207, godzina 10:15, data: 12 stycznia (czwartek) 2023 roku.
Informacje o kolejnych wykładach z serii Beyond Language będą ukazywały się systematycznie na stronie Kolegium Międzydziedzinowych Studiów Indywidualnych.
Korzystałam z książki Joel Snyder „Przekuć obraz w słowo. Wokół historii i współczesnych zastosowań audiodeskrypcji” (wydawnictwo Æ Academic Publishing).
tekst i zdjęcia: Agata Mitek
