Dr Łukasz Stachnik i mgr Piotr Kenis z publikacją w prestiżowym czasopiśmie the Science of Total Environment
Dr Łukasz Stachnik i mgr Piotr Kenis z Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego opublikowali artykuł pt.:”SEM-EDS and water chemistry characteristics at the early stages of glacier recession reveal biogeochemical coupling between proglacial sediments and meltwater” w The Science of The Total Environment, które jest prestiżowym czasopismem w dyscyplinie Nauk o Ziemi i środowisku (5-letni wskaźnik impact factor: 7,963, 200 pkt wg MNiSW). Praca ta wskazuje na silny wpływ przemian fizycznych i chemicznych (wietrzenie fizyczne i chemiczne) osadów na przedpolu lodowca na skład chemiczny wód odwadniających lodowiec w Wysokiej Arktyce (Ryc. 1). Badania te wykorzystujące techniki obrazowania w nanoskali za pomocą skaningowej mikroskopii elektronowej wskazały, że przemiany minerałów (m.in. rozpuszczanie węglanów, utlenianie siarczków żelaza) na przedpolu lodowca jest nie tylko bardzo intensywne, ale także wspomagane przez wzajemną interakcję procesów fizycznych (tj. powstawanie mikropęknięć) i chemicznych (tj. rozpuszczanie).
Co więcej, wyniki artykułu wskazują, że kwas siarkowy tworzący się w wyniku utlenianie siarczków żelaza przyspiesza wietrzenie osadów na przedpolu lodowca i przez to wspomaga uwalnianie znacznej ilości materiału rozpuszczonego do wód lodowcowych. Proces ten intensyfikuje obieg pierwiastków w obszarach polarnych, gdzie współcześnie zachodzi bardzo szybkie wycofywanie się lodowców i powiązane z tym odsłanianie strefy proglacjalnej (obszaru pozostający po ustąpieniu lodowca). Niniejsza praca podkreśla, że taka silna zależność pomiędzy osadem a wodą na początkowym stadium recesji lodowca może kształtować obieg węgla w tym intensywnie zmieniającym się środowisku przyrodniczym. W efekcie przyspieszonego obiegu pierwiastków dochodzi do uwalniania do ekosystemu wodnego znacznych ilości biodostępnych mikroskładników pokarmowych (m.in. Fe). Wraz z zwiększonym ładunkiem tych składników może dochodzić do intensyfikacji produkcji pierwotnej powodującej pochłanianie atmosferycznego CO2, jednego z głównych gazów cieplarnianych. Artykuł ten wskazuje na to, że obszary, które uległy współczesnej deglacjacji w ciągu około stu lat mogą być bardzo ważne w tym procesie.
Bibliografia
Łukasz Stachnik, Jacob C. Yde, Kazimierz Krzemień, Łukasz Uzarowicz, Sławomir Sitek, Piotr Kenis, 2022. SEM-EDS and water chemistry characteristics at the early stages of glacier recession reveal biogeochemical coupling between proglacial sediments and meltwater, Science of The Total Environment, Volume 835, 155383. Source: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969722024767
