Granty dla naszych naukowców
W gronie osób, którzy otrzymały granty na badania w szóstej i zarazem ostatniej odsłonie konkursu MINIATURA 8 finansowanego z NCN znalazło się troje naukowców z naszego uniwersytetu: dr Paulina Czechowicz, dr Agata Draus-Kłobucka oraz dr Szymon Beniuk. Gratulujemy!
Miniatura to grant na wykonanie pojedynczych działań naukowych, których realizacja może pozwolić na przygotowanie w przyszłości założeń szerzej zakrojonego projektu.
Dr Paulina Czechowicz zZakładu Biofizyki na Wydziale Biotechnologii przeprowadzi badania wstępne w zakresie „Roli multienzymatycznego kompleksu dehydrogenazy rozgałęzionych α-ketokwasów (BCKDH complex) w wywołanym stresem ER reprogramowaniu metabolicznym komórek”. Czego dotyczą badania?
Dotychczas zidentyfikowano wyraźną korelację pomiędzy nieprawidłowościami metabolizmu aminokwasów rozgałęzionych (BCAA: waliny, leucyny, izoleucyny) i występowaniem różnych chorób cywilizacyjnych, w tym otyłości i związanej z nią cukrzycy typu II. Zaburzenia zlokalizowanej w mitochondrium ścieżki przemian BCAA z jednej strony przyczyniają się do podwyższonego poziomu krążących we krwi BCAA i występowania związanych z tym zjawiskiem efektów toksycznych. Z drugiej strony, skutkują jednoczesną akumulacją metabolitów pośrednich wewnątrz mitochondriów, co bezpośrednio zaburza ich funkcję i uruchamia odpowiedź stresową – w tym prawdopodobnie stresu ER, prowadzącego do aktywacji tzw. odpowiedzi na niezwinięte białka (ang. unfolded protein response, UPR). Brak jednak doniesień naukowych nad wpływem UPR na zmiany ekspresji genów istotnych dla opisywanego powyżej szlaku metabolizmu BCAA. – Jako że podjednostka α BCKDH jest kluczowa dla aktywności metabolicznej najistotniejszego enzymu całego opisywanego szlaku, postawiłam hipotezę, że związane z UPR zmiany w jej ekspresji wpływają na zmianę metabolizmu mitochondrialnego wystawionych na stres ER komórek. Należy podkreślić, że związane ze stresem zmiany w metabolizmie mitochondrialnym mogą służyć zarówno przetrwaniu niekorzystnych warunków i wspierać przywrócenie homeostazy, jak również w przypadku długotrwałego sygnału stresowego, aktywować procesy śmierci komórki – tłumaczy badaczka.
Proponowana w tym projekcie kompleksowa i dynamiczna analiza wpływu BCKDH na przebieg UPR i związany z nim profil metaboliczny, nie została dotychczas podjęta, a tym bardziej w kontekście cukrzycy typu 2. – Zrozumienie, jak UPR wpływa na metabolizm może więc być punktem wyjścia dla nowych strategii terapeutycznych lub nawet opracowanie nowatorskich, skutecznych strategii zapobiegania rozwoju takich schorzeń jak cukrzyca typu 2 czy nowotwory – dodaje.
Dr Agata Draus-Kłobucka z Zakładu Iberystyki w Instytucie Filologii Romańskiej na Wydziale Neofilologii otrzymała grant na projekt „Fragmenty miasta – fragmenty tekstu: dezintegracja przestrzeni miejskiej w najnowszej literaturze hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej”.
Projekt dotyczy badań nad sposobem, w jaki postępująca w ostatnich dekadach dezintegracja wielkich metropolii hiszpańskich oraz latynoamerykańskich i wynikające z niej problemy natury ekonomiczno-społecznej – między innymi rozwój nowych gett miejskich, tworzenie tzw. „wysp miejskich”, zjawisko migracji, a także prowadzenie polityki przestrzennej przez władze miast, degradacja środowiska i ograniczony dostęp do terenów zielonych – znajdują odzwierciedlenie we współczesnej literaturze hiszpańskojęzycznej, w szczególności w nurcie tzw. „literatury fragmentarycznej”. W ramach wyjazdu badawczego połączonego z kwerendą na Uniwersytecie w Valladolid realizatorka grantu skonsultuje hipotezy badawcze z grupą badawczą GIRLEC prowadzącą projekt „Fractales” oraz przeprowadzi badania w zebranych na miejscu obszernych zbiorach bibliotecznych.
Dr Szymon Beniuk z Zakładu Historii Materialnej w Instytucie Historycznym na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych będzie pracował z kolei nad projektem pt. „Stadion, ale jaki? Wokół koncepcji modelowego obiektu sportowego II Rzeczypospolitej”.
– W ramach otrzymanego grantu wykonam kwerendę w zakresie dokumentacji technicznej dotyczącej stadionów, które powstały w II Rzeczypospolitej. Zapoznam się z materiałem znajdującym się w siedmiu archiwach w Polsce – w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie, Archiwum Państwowym w Kielcach, AP w Łodzi, AP w Lesznie, AP w Częstochowie, AP w Katowicach, AP w Poznaniu – wylicza dr Beniuk. – Zebranie, a następnie przeanalizowanie dokumentacji technicznej pozwoli na zrozumienie charakterystyki stadionów międzywojennej Polski i ustalenie, czy wypracowano modelowy wzór takich obiektów. Należy pamiętać, że mówimy o okresie upowszechniania się sportu w polskim społeczeństwie i budowania podwalin sportu kwalifikowanego. Procesy te przebiegały jednak nie bez pewnych trudności – Polska po okresie zaborów wkraczała w niepodległość z daleko idącymi zaniedbaniami w zakresie infrastruktury sportowej. W konsekwencji, w miastach zaczęto wznosić szereg obiektów sportowych, w tym stadionów, które stawały się lokalnymi centrami sportu. Przy ich projektowaniu należało uwzględnić zarówno potrzeby zawodników, uczestników masowego sportu, jak i kibiców.
MINIATURA to konkurs dla naukowczyń i naukowców, którzy uzyskali stopień naukowy doktora w ciągu ostatnich 12 lat i nie mają jeszcze doświadczenia w samodzielnym kierowaniu projektem badawczym finansowanym przez NCN lub z innych źródeł. W ósmej edycji MINIATURY badacze mogli otrzymać fundusze w wysokości od 5 do 50 tys. zł na realizację działań naukowych trwających do 12 miesięcy, w formie badań wstępnych, pilotażowych, kwerendy, stażu naukowego, wyjazdu badawczego lub wyjazdu konsultacyjnego. Po raz pierwszy w historii konkursu można było zaplanować przeprowadzenie działania w więcej niż jednej z tych form, jeśli było to uzasadnione. Warunkiem koniecznym ubiegania się o finansowanie w konkursie było posiadanie w dorobku co najmniej jednej opublikowanej pracy lub co najmniej jednego dokonania artystycznego lub artystyczno-naukowego.
Działania finansowane w konkursie MINIATURA umożliwiają badaczom znajdującym się na początku swojej drogi naukowej zdobycie pierwszych doświadczeń w systemie granatowym.
Realizacja MINIATURY to punkt wyjścia do stworzenia założeń pełnowymiarowego projektu badawczego, o którego finansowanie można następnie wnioskować w konkursach NCN lub innych konkursach krajowych lub międzynarodowych.
Więcej: https://www.ncn.gov.pl/aktualnosci/2024-11-25-rozstrzygniecie-osmego-konkursu-na-male-granty
Oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz
Data publikacji: 2.12.2024
Dodane przez: M.J
