Miniatury otrzymali: 

• dr inż. arch. Michalina Litwicka, adiunktka w Inkubatorze Doskonałości Naukowej – Aktywność Słońca i Gwiazd na Wydziale Fizyki i Astronomii, na badania dot. „Modelowania emisji chromosferycznej: Wpływu wiązki elektronów nietermicznych na modelowanie atmosfery rozbłyskowej Słońca” (16 264 zł)

• dr Kamil Wojtkowiak, adiunkt w Zakładzie Zastosowań Informatyki w Chemii na Wydziale Chemii, na wyjazd badawczy w ramach projektu „Wieloskalowe symulacje kompleksów kwasów nukleinowych i białek” (37 070 zł)

• dr inż. Karol Kułacz, adiunkt w Zakładzie Chemii Fizycznej na Wydziale Chemii, na wyjazd badawczy w ramach projektu „Nanokompozyt Kaolinit/Fe–S jako adsorbent zanieczyszczeń organicznych: preparatyka, charakterystyka i analiza właściwości sorpcyjnych” (49 964 zł)

• dr Aaron William Peat, adiunkt w Inkubatorze Doskonałości Naukowej – Aktywność Słońca i Gwiazd na Wydziale Fizyki i Astronomii, na „Badania nad inwersją wieloatomowych protuberancji słonecznych z wykorzystaniem frameworku opartego na transferze promieniowania” (17 888 zł)

• dr Grzegorz Joachimiak, adiunkt w Zakładzie Muzykologii Historycznej na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych, na projekt pt. „Rekonstrukcja kolekcji muzykaliów Aleksandra Polińskiego (1845–1916): kwerendy i badania wstępne nad utraconym polskim dziedzictwem kulturowym” (42 617 zł)

Laureaci MINIATURY to naukowczynie i naukowcy, którzy uzyskali stopień doktora 1 stycznia 2013 roku lub później i mają na swoim koncie co najmniej jedną opublikowaną pracę, dzieło, dokonanie artystyczne lub artystyczno-naukowe. Konkurs pozwala na zdobycie doświadczenia w samodzielnym kierowaniu grantem oraz przygotowanie do startu w innych konkursach NCN. Grant w wysokości do 50 tys. zł można przeznaczyć na realizację działania naukowego w postaci badań wstępnych, kwerendy lub wyjazdu o charakterze naukowym, a także wsparcie mentora w przygotowaniu założeń dalszych badań.

Dr inż. arch. Michalina Litwicka z Inkubatora Doskonałości Naukowej – Aktywność Słońca i Gwiazd na Wydziale Fizyki i Astronomii otrzymała Miniaturę na projekt pt. „Modelowania emisji chromosferycznej: Wpływu wiązki elektronów nietermicznych na modelowanie atmosfery rozbłyskowej Słońca”.

Projekt dotyczy badania procesów zachodzących w chromosferze Słońca podczas rozbłysków słonecznych. Zjawiska te powstają w wyniku przełączenia linii pola magnetycznego, które uwalnia ogromną ilość energii i kieruje ją m.in. na przyspieszenie elektronów w stronę gęstszych, chłodniejszych warstw atmosfery. W efekcie obszary te zaczynają emitować światło, m.in. w zakresie ultrafioletowym i widzialnym. Aby dokładnie zrozumieć naturę rozbłysków, konieczne jest zaawansowane modelowanie zachodzących procesów przy użyciu skomplikowanych kodów numerycznych. W projekcie wykorzystane i porównane zostaną dwa różne narzędzia do modelowania: jedno tworzy szczegółowe symulacje rozbłysków (kod FLARIX) z uwzględnieniem nietermicznych elektronów oddziałujących z plazmą, a drugie pozwala odtworzyć atmosferę Słońca na podstawie obserwowanego widma (kod STiC), jednak nie biorąc pod uwagę procesów nietermicznych.

Projekt obejmuje również krótką wizytę badawczą na Uniwersytecie Sztokholmskim, gdzie rozwijany jest kod STiC. Podczas wizyty przeprowadzony zostanie eksperyment polegający na symulacji rozbłysku w FLARIX, a następnie odtworzeniu atmosfery z tych samych widm za pomocą kodu STiC. Pozwoli to określić, czy modele pomijające procesy nietermiczne mogą poprawnie odwzorować atmosferę podczas rozbłysków oraz jak bardzo parametry plazmy zależą od zmian w wiązce elektronów.

Efektem prac będzie lepsze zrozumienie zjawisk zachodzących w chromosferze oraz ocena możliwości wykorzystania kodów FLARIX i STiC w przyszłych badaniach rozbłysków słonecznych, gwiazdowych i innych zjawisk aktywnych.

Dr Kamil Wojtkowiak z Zakładu Zastosowań Informatyki w Chemii na Wydziale Chemii otrzymał Miniaturę na wyjazd badawczy w ramach projektu „Wieloskalowe symulacje kompleksów kwasów nukleinowych i białek”. Celem planowanego projektu badawczego jest zgłębienie problematyki związanej z symulacjami wieloskalowymi układów białkowych oraz kwasów nukleinowych. Zbadane zostaną istotne parametry symulacji molekularnych, takie jak pola siłowe opisujące energię podukładów, dyskretne modele rozpuszczalnikowe, specyficzne więzy geometryczne wobec wyróżnionych części układu czy kształt otoczki solwatacyjnej. Wykonane testy protokołów obliczeniowych umożliwią prowadzenie bardziej precyzyjnych symulacji, które mogą wnieść wymierny wkład do lepszego zrozumienia stabilności, procesów tworzenia, oddziaływania i wewnętrznej dynamiki rybosomu. Wyjazd naukowy do zespołu badawczego na Politechnice w Pradze (UCT Prague), podczas którego zrealizowane zostaną badania wstępne, umożliwi zbudowanie fundamentów do dalszej pracy nad tymi zagadnieniami oraz nawiązanie długotrwałej interdyscyplinarnej współpracy z ekspertami w tej dziedzinie.

Dr inż. Karol Kułacz z Zespołu Struktury i Oddziaływań Molekularnych na Wydziale Chemii otrzymał Miniaturę na wyjazd badawczy w ramach projektu „Nanokompozyt Kaolinit/Fe–S jako adsorbent zanieczyszczeń organicznych: preparatyka, charakterystyka i analiza właściwości sorpcyjnych”. Zanieczyszczenia środowiskowe stanowią narastający problem o globalnym znaczeniu. Konieczne jest wdrażanie skutecznych rozwiązań i technologii ograniczających emisję i usuwających zanieczyszczenia z powietrza i wód. Obiecującym kierunkiem badań staje się projektowanie selektywnych materiałów sorpcyjnych, zdolnych do usuwania wybranych grup związków chemicznych.

Działanie naukowe obejmuje wyjazd badawczy do grupy Profesora Roberta Szilagyi (Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej, Kanada). W trakcie wyjazdu badawczego zostaną przeprowadzone prace obejmujące preparatykę nanokompozytu kaolinit/Fe–S, jego szczegółową charakterystykę strukturalną oraz szeroko zakrojone badania właściwości chemisorpcyjnych. Badania nad układem nanokaolinit/Fe–S będą koncentrować się na zrozumieniu jego struktury i reaktywności w zakresie wiązania związków organicznych, jako reakcji modelowych. Ocenie poddana zostanie selektywność oraz skuteczności adsorpcji zanieczyszczeń przez nanokaolinit/Fe–S w zależności od zmiennych warunków, obejmujących pH, temperaturę oraz czas kontaktu. Otrzymane dane eksperymentalne zostaną uzupełnione rezultatami badań in silico, co pozwoli na identyfikację i szczegółowy opis mechanizmów adsorpcji na poziomie molekularnym, a także lokalizację potencjalnych miejsc wiązania zanieczyszczeń na powierzchni nanomateriału.

Wyniki przeprowadzonych badań umożliwią dokonanie oceny efektywności nanokompozytu w wiązaniu cząsteczek organicznych stanowiących zanieczyszczenia środowiskowe oraz dostarczą istotnych informacji dotyczących możliwości jego dalszych modyfikacji pod kątem potencjalnych zastosowań w ochronie środowiska. Pozyskany zostanie zestaw cennych danych na temat związków skutecznie oddziałujących z powierzchnią nanokompozytu kaolinit/Fe–S, co umożliwi określenie kluczowych cech strukturalnych i chemicznych decydujących o efektywnej adsorpcji. Integracja metod eksperymentalnych i teoretycznych pozwoli na opracowanie modelu korelującego strukturę materiału z jego właściwościami sorpcyjnymi wobec wybranych zanieczyszczeń organicznych.

Dr Aaron William Peat z Inkubatora Doskonałości Naukowej – Aktywność Słońca i Gwiazd na Wydziale Fizyki i Astronomii otrzymał Miniaturę na projekt pt. „Badania nad inwersją wieloatomowych protuberancji słonecznych z wykorzystaniem frameworku opartego na transferze promieniowania”. O projekcie pisze w następujący sposób:

Protuberancje słoneczne to chłodne, gęste struktury zawieszone w atmosferze Słońca, które czasami ulegają erupcji jako część koronalnego wyrzutu masy, który może oddziaływać z Ziemią i jej otoczeniem. Struktury te są na Słońcu powszechnie obserwowane i czasem mogą istnieć stabilnie przez długi czas, co może dać unikalną możliwość analizowania oddziaływań plazmy w atmosferze Słońca. Modelowanie transportu promieniowania jest niezbędne do zrozumienia fizyki protuberancji. Jednak w modelowaniu tych struktur napotykamy na wiele drobnych komplikacji, takich jak promieniowanie oświetlające emitowane z powierzchni Słońca, ruchy w małej skali przestrzennej oraz redystrybucja energii fotonów.

W niniejszym projekcie planuję opracować technikę, która pozwoli lepiej zrozumieć termodynamiczne właściwości protuberancji słonecznych poprzez wieloatomowe modelowanie transportu promieniowania oparte na obserwacjach tych zjawisk. Dzięki uwzględnieniu wielu rodzajów atomów, wspomniane powyżej komplikacje mogą zostać odpowiednio rozwiązane, a ostatecznym wynikiem tego projektu jest opracowanie programu, który będzie w stanie przewidywać właściwości termodynamiczne dowolnej protuberancji słonecznej. Możliwe jest także rozszerzenie zakresu tych projektu o protuberancje gwiazdowe, o których wiemy coraz więcej dzięki zaawansowanym technikom obserwacyjnym.

Dr Grzegorz Joachimiak z Instytutu Muzykologii na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych otrzymał Miniaturę na projekt pt. „Rekonstrukcja kolekcji muzykaliów Aleksandra Polińskiego (1845–1916): kwerendy i badania wstępne nad utraconym polskim dziedzictwem kulturowym”

Projekt dotyczy rekonstrukcji kolekcji muzykaliów Aleksandra Polińskiego (1845-1916) – właściciela jednego z najważniejszych zbiorów źródeł do historii muzyki polskiej. Zbiory te niemal całkowicie spłonęły podczas II wojny światowej. Jak mówi dr Grzegorz Joachimiak: – W ramach badań chcę ustalić, które rękopisy i druki z tej kolekcji zachowały się do dziś, które przetrwały w formie kopii powstałych przed 1944 rokiem oraz gdzie znajdują się obecnie.

Celem działania jest stworzenie pierwszego, możliwie pełnego katalogu rozproszonego dziedzictwa zgromadzonego przez Polińskiego, co w przyszłości umożliwi upowszechnienie tego zrekonstruowanego zasobu. Kwerendy planowane są w Krakowie, Łodzi, Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu oraz w Berlinie, Monachium, Paryżu i USA – Harvard Library (Boston, MA) i Library of Congress (Washington, DC).

Więcej informacji na stronie Narodowego Centrum Nauki.

Oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz

Data publikacji: 25.11.2025
Data aktualizacji: 1.12.2025
Dodane przez: M.K.