Granty z NCN dla naszych naukowców
27 badaczek i badaczy z naszego Uniwersytetu otrzyma w sumie ponad 40 mln zł. na realizację projektów w rozstrzygniętych ostatnio konkursach OPUS26 oraz SONATA19 Narodowego Centrum Nauki.
Środki na badania trafią mi.in. na Wydział Fizyki i Astronomii, Matematyki i Informatyki oraz Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska.
Jakich dziedzin dotyczą badania naszych naukowców z tych wydziałów?
Na Wydziale Fizyki i Astronomii z Opus26 na badania „Transport i słabe interakcje w gwiazdach kompaktowych” środki otrzyma dr hab. prof. UWr Armen Sedrakian (1 334 680,00 zł.)
Projekt dotyczy kompaktowych gwiazd, które rodzą się na końcowym etapie ewolucji gwiazd. Mają 1,4 razy masy naszego Słońca i promień zaledwie 10 km. W wyniku tak ścisłego upakowania gwiazdy te są bardzo gęste. Ostatnio zaobserwowano je za pomocą fal grawitacyjnych emitowanych w końcowych momentach zderzenia dwóch takich gwiazd. Po takim połączeniu gwiezdnym powstaje obiekt, który jest znacznie gorętszy niż zwykła gwiazda neutronowa. Teoretycznie połączenie dwóch gwiazd można opisać za pomocą ogólnej relatywistycznej hydrodynamiki.
– Do tej pory takie symulacje przeprowadzano głównie przy założeniu, że płyn jest idealny, to znaczy nie ma rozproszenia – tłumaczy nasz badacz. – Celem tego projektu jest obliczenie współczynników transportu charakteryzujących rozpraszanie podczas podwójnych połączeń gwiazd neutronowych.
– Planujemy zbadać transport elektroniczny, a także transport kwarków w gęstych rdzeniach takich gwiazd. To rzuci światło na ramy czasowe, w których działają procesy rozpraszające – dodaje profesor Sedrakin. – Następnie możemy ocenić znaczenie rozproszenia po porównaniu tych skal czasowych z charakterystycznymi obserwacyjnymi skalami czasowymi zaangażowanymi w te spektakularne wydarzenia astrofizyczne.
Na Wydział Matematyki i Informatyki grant z Opus 26 na badania „Przetwarzanie olbrzymich danych tekstowych i ich uogólnień: algorytmy i warunkowe ograniczenia dolne” trafi dr. prof. UWr Pawła Gawrychowskiego (2 228 400,00 zł.)
– Moje badania dotyczą konstruowania efektywnych i dowodliwie dokładnych metod przetwarzania dużych danych, a w szczególności tak zwanych algorytmów tekstowych, gdzie tekst to dowolny ciąg znaków z pewnego ustalonego alfabetu – mówi badacz. – Praktyczną motywację dla tego typu zagadnień dostarcza bioinformatyka, w której tekst to sekwencja nukleotydów składająca się ze znaków A, C, G, T.
Projekt dotyczy teoretycznych aspektów algorytmów tekstowych i ma na celu pogłębienie wiedzy na temat kilku głównych problemów otwartych, motywowanych między innymi potencjalnymi zastosowaniami w bioinformatyce.
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska otrzyma dwa granty.
Z Opus 26 na badania „Beztlenowy rozkład labilnej i nielabilnej osadowej materii organicznej” – dr Michał Bucha otrzyma 1 965 420,00 zł. (liderem projektu jest UWr partnerem – UŚ). Dr Michał Bucha jest geologiem i zajmuje się biogeochemią skał osadowych i beztlenowym rozkładem materii organicznej.
Czego dotyczą badania? Osadowa materia organiczna jest kluczowym rezerwuarem węgla w przyrodzie. W zależności od bilansu procesów jej tworzenia i rozkładu może przyczyniać się do pochłaniania lub emisji CO2. Dynamika jej rozkładu jest bardzo złożonym zagadnieniem w zależności od jej składu chemicznego jak i obecnych mikroorganizmów. Rozkład ten może być źródłem nie tylko CO2, ale też innych „gazów cieplarnianych” – CH4 i N2O. Projekt ten ma na celu powiazanie analiz geochemicznych węgla i azotu z analizą naturalnej mikroflory w celu lepszego zrozumienia procesów biodegradacji i szczegółowego zbadania jej produktów. Aby ocenić i określić zmiany geochemiczne i molekularne materii organicznej w wyniku beztlenowego rozkładu, różne osady o niskim stopniu dojrzałości będą inkubowane w warunkach laboratoryjnych z zastosowaniem ich naturalnej mikroflory. Możliwe szlaki biodegradacji materii organicznej zostaną zweryfikowane w eksperymentach porównawczych z osadami takimi jak gleba wykorzystywana rolniczo, gleba ze składowiska odpadów węglowych, naturalna gleba organiczna, węgiel brunatny detrytyczny, węgiel ksylitowy (kopalne drewno), frakcjami labilną i nielabilną wyizolowanymi z próbek naturalnych (np. lignina i celuloza z torfów i węgli brunatnych) oraz wzorcami celulozy i ligniny. Produkty rozkładu (biogaz, ekstrakty, polimery) będą identyfikowane ilościowo i jakościowo za pomocą różnych metod geochemicznych (GC, GC-MS, IRMS). Zostanie również scharakteryzowana naturalna mikroflora osadów, towarzysząca procesom biodegradacji. Wyniki badań poszerzają wiedzę o naturalnych procesach zachodzących obecnie w bogatych w związki organiczne osadach pochodzenia lądowego.
Z Opus 26 na badania „Stężenia alergizującego pyłku w powietrzu atmosferycznym – nowe podejście oparte na modelowaniu i pomiarach” – dr hab. inż. prof. UWr Małgorzata Werner otrzyma 1 979 591,00 zł.
Projekt dotyczy istotnego, z punktu widzenia zdrowia społeczeństwa, zagadnienia związanego z obecnością alergizującego pyłku roślin w powietrzu atmosferycznym. Szacuje się, że w ciągu ostatnich 30 lat częstość występowania alergii wziewnych i astmy w Europie wzrosła czterokrotnie i nadal rośnie. Projekt dotyka kluczowych wyzwań w naukach o atmosferze związanych z dostarczeniem wiarygodnej informacji przestrzennej i czasowej o zmienności stężeń bioalergenów w powietrzu atmosferycznym. – Informacje takie są kluczowe do lepszego zrozumienia objawów alergii wziewnych, diagnozowania sezonowych alergii i oceny ich leczenia, a także opracowywania strategii łagodzenia objawów – tłumaczy nasza naukowczyni. – Podstawowe cele projektu dotyczą: opracowania zintegrowanego systemu modelowania stężeń pyłku i zanieczyszczeń chemicznych w skali Polski i Wrocławia, opracowania metody asymilacji pomiarów do modelowania rozkładów przestrzennych stężeń pyłku, rozpoznania przestrzennej i czasowej zmienności stężeń pyłku w mieście z wykorzystaniem nowoczesnych metod modelowania i pomiarów.
O innych projektach na UWr:
oprac. Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz
