Nowa książka dr Kanapik i prof. Chruszczewskiego
„Kreolingwistyka w zarysie” – publikacja, która daje głos ludziom często zapomnianym przez świat i historię! „Kreolingwistyka w zarysie” to nowa książka z serii Beyond Language autorstwa doktor Knapik i profesora Chruszczewskiego!
Ile czasu potrzeba, żeby zniewoleni ludzie transportowani w nieludzkich warunkach na plantację bawełny w ładowni statku wykreowali nowy język kontaktu? Czy język powstał przy ognisku, czy też może najpierw był język, a dopiero później można było usiąść i pogadać przy ognisku? Jak i dlaczego języki umierają? W jaki sposób trwale rewitalizować ginące języki? Iloma językami mówi świat? Dlaczego przekładoznawstwo oraz dydaktyka języków są integralnymi częściami językoznawstwa kontaktu? Dlaczego zniewoleni ludzie potrafili być o niebo kreatywniejsi niźli ich oprawcy – łowcy niewolników? Dlaczego to, co ludzie robią najczęściej jest mówienie? Na te pytania i na wiele innych odpowiada najnowsza książka doktor Aleksandry R. Knapik i profesora Piotra P. Chruszczewskiego „Kreolingwistyka w zarysie. Językowo-kulturowe mechanizmy przetrwania, rozwoju i dezintegracji” wydana przez ᴁ Academic Publishing (San Diego, USA) w serii monografii naukowych pt. „Beyond Language”.
Uniwersytet Wrocławski dopisuje ważny rozdział w badaniach językoznawczych, publikując pierwsze w historii książkowe opracowanie kreolingwistyki w języku polskim. Historia tej młodej subdyscypliny językoznawstwa antropologicznego oraz wprowadzanie lingwistyki kontaktu do polskich badań akademickich prowadzonych w języku polskim zaczyna się więc właśnie na naszej uczelni. Wrocławscy autorzy – prof. Piotr P. Chruszczewski i dr Aleksandra R. Knapik prezentują nowatorskie spojrzenie na antropologię języka, proponując jej całkowicie nową taksonomię. Dla kogo przeznaczona jest książka? Jak pisze profesor dr John R. Rickford z Uniwersytetu Stanforda (USA): „Ten tekst napisany w języku polskim, posłuży zarówno polskim studentom, jak i doświadczonym badaczom jako cenne źródło informacji w ich ojczystym języku o mechanizmach i procesach funkcjonujących w językoznawstwie kontaktu.” Profesor Rickford, który napisał wstęp do książki jest jedną z światowych sław z zakresu językoznawstwa antropologicznego, lingwistyki kontaktu i socjolingwistyki. Jest emerytowanym profesorem językoznawstwa na Uniwersytecie Stanforda – jednego z najlepszych uniwersytetów w USA; były przewodniczący Linguistic Society of America. Osoba, która świetnie wpasowuje się w model amerykańskiego marzenia, bowiem John Rickford zaczynał swoją przygodę z nauką w bardzo skromnych warunkach jako człowiek z Gujany. Wedle jego pomysłu eksperymentalnie próbowano wprowadzić ebonics jako język wykładowy w niektórych szkołach w USA jako środek komunikacji wśród aforamerykańskiej młodzieży. Współautor książki pt. „The Spoken Soul. The Story of Black English” (zdobywca American Book Award w 2000 roku). Prof. Rickford we wstępie do książki “Kreolingwistyka w zarysie” pisze tak: „Języki kontaktu ogniskują uwagę na historii społecznej, dostarczając bogatszych modeli i metod analizy antropologicznej czy socjolingwistycznej niż w przypadku wielu innych języków; zwracają również uwagę badaczy na praktyczne zagadnienia edukacyjne oraz na politykę językową kraju. (…) To wprowadzenie do kreolingwistyki jest nieocenione również dlatego, że wskazuje na doskonałe przykłady polskich uczonych, którzy prowadzili nowatorskie badania antropolingwistyczne i etnograficzne na długo przed powstaniem terminu „lingwistyka kontaktu”. To badacze tacy jak , np. Jan N. Baudouin de Courtenay, Mikołaj Kruszewski, Bronisław Piłsudski, Jan Michał Rozwadowski, Wacław Sieroszewski, Maria Czaplicka, Bronisław Malinowski, czy Tadeusz Milewski”. Drugim autorem wstępu do książki jest prof. Donald Winford (Uniwersytet Stanowy w Ohio, USA). Naukowiec ten o książce wrocławskich autorów pisze tak: „„Badanie języków kreolskich stało się integralną częścią językoznawstwa kontaktu – interdyscyplinarnej dyscypliny badawczej, która stara się pojąć wzajemne oddziaływanie czynników społeczno-historycznych, społeczno-kulturowych, językowych i psycholingwistycznych w ewolucji wszelkich języków, uznając fakt, że wszystkie języki zostały ukształtowane przez kontakt z innymi językami na pewnym etapie swojej historii. Kreolingwistyka eksploruje zróżnicowany zestaw zagadnień zasadniczych dla zrozumienia ewolucji języka jako takiej. (…) Praca ta ma wielki potencjał połączenia zarówno tradycji badawczych, jak i badaczy z różnych dziedzin – po pierwsze, przez poszerzenie kierunków badań, które są już mocno osadzone w świecie anglojęzycznym, a po drugie, przez utworzenie świeżego nurtu dla przyszłych badań i debat, zarówno na temat kontaktu językowego, jak i procesów oraz mechanizmów, których on dotyczy”.
Czym tak właściwie jest kreolingwistyka? Prof. Chruszczewski oraz dr Knapik tłumaczą to w książce: „Kreolingwistyka (creolistics) to subdyscyplina językoznawstwa kontaktu (ang. contact linguistics), lokującą się w ramach językoznawstwa antropologicznego (ang. anthropological linguistics). Kreolingwistyka bada procesy i opisuje mechanizmy powstawania, rozwoju i dezintegracji języków kontaktu, tj. głównie pidżynów, języków kreolskich i języków mieszanych, tworzących się i zmieniających wraz z rozwojem kontaktów społecznych. Wiedza o kreolingwistycznych procesach oraz mechanizmach funkcjonowania języka i kultury może przyczynić się nie tylko do rozwoju samego języka i kultury, ale przede wszystkim do zachowania chociażby małego fragmentu niezwykłego symbolicznego bogactwa, ulokowanego w każdym języku i w każdej kulturze”.
Serdecznie zachęcamy do obejrzenia krótkiego filmu zrealizowanego podczas Targów Dobrych Książek we Wrocławiu z udziałem autorów książki prof. Piotra P. Chruszczewskiego i doktor Aleksandry R. Knapik oraz wydawców dr Joanny Esquibel i Dominka Esquibela, którzy na wydarzenie przylecieli ze słonecznego kalifornijskiego San Diego.
Przede wszystkim jednak zapraszamy do lektury „Kreolingwistyki w zarysie”, czyli tekstu książki opisującej szczegółowo „językowo-kulturowe mechanizmy przetrwania, rozwoju i dezintegracji”, wydanej przez ᴁ Academic Publishing (San Diego, USA) w serii monografii naukowych pt. „Beyond Language”.
______________________
Prof. Piotr P. Chruszczewski
Dyrektor Międzydziedzinowych Studiów Indywidualnych UWr, certyfikowany tutor, potomek niewolników III Rzeszy. Językoznawca, anglista i amerykanista. Swoje zainteresowania badawcze ogniskuje na językoznawstwie antropologicznym, kreolingwistyce, lingwistyce kontaktów językowo-kulturowych i towarzyszącej im zmianie językowej, pragmatyce językowej, studiach nad komunikacją, dyskursologii, teorii pisma, antropologii praktyk piśmiennych i runologii. Zajmuje się wspólnotami komunikacyjnymi Ameryki, Włoch Skandynawii, prowadzi badania terenowe; wspiera zaawansowane badania interdyscyplinarne.
Dr Aleksandra R. Knapik
Pracuje w Akademii Wojsk Lądowych im. Gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu. Anglistka specjalizująca się w lingwistyce kontaktu, socjolingwistyce, przekładoznawstwie oraz retoryce i komunikacji. Jest jedną z założycielek Polskiego Towarzystwa Nauk o Człowieku i Ewolucji, prowadzi badania m.in. nad językiem maltańskim oraz kreolem jamajskim.
