fot. Dominika Hull-Bruska
O poradni psychologicznej UWr w Dniu Walki z Depresją
„Często studenci czy doktoranci pytają nas: „Czy moja sprawa kwalifikuje się do tego, żeby rozmawiać o niej z psychologiem?”. Na każde takie pytanie natychmiast i bez zastanowienia odpowiadam – każda się nadaje. Po to tutaj jesteśmy.” O depresji w Międzynarodowym Dniu Walki z Depresją rozmawiamy z panią doktor Aliną Czapigą, która kieruje bezpłatną poradnią psychologiczną dla studentów i doktorantów Uniwersytetu Wrocławskiego znajdującą się w budynku dawnej szkoły przy ulicy Kuźniczej we Wrocławiu.
– Pani doktor, czy depresja jest problemem powszechnym? Jak bardzo?
– Jest to problem bardzo powszechny. Ze statystyk wynika, że kilka procent populacji świata choruje na depresję, a kilkanaście procent przynajmniej raz doświadczy silnego kryzysu depresyjnego, przeżyje epizod depresyjny. Problem jest powszechny i w ostatnich latach bardzo się nasila. Z trwogą obserwuję także, że obniża się wiek osób mających objawy sugerujące stany depresyjne. Obserwujemy nawet symptomy depresji u dzieci. Mamy na szczęście dzisiaj wiele powszechnie dostępnych publikacji i wypowiedzi specjalistów na temat depresji i uważam, że to bardzo dobrze, dzięki temu wzrosło znacznie społeczne uwrażliwienie na symptomy, które mogą sugerować depresję. Coraz więcej osób zgłasza się do specjalistów, coraz więcej osób ma świadomość, że depresja może być zagrożeniem dla życia.
– Czym objawia się depresja?
– Przede wszystkim to jest obniżenie nastroju. Ale tak zwane permanentne obniżenie nastroju, dogłębne obniżenie nastroju. Takie obniżenie nastroju, które wywołuje stan wielkiego dyskomfortu i zaburza funkcjonowanie człowieka cierpiącego na depresję. Pacjenci bardzo często mówią „nie daję rady już doświadczać tego stanu”, „nie mogę już znieść tego głębokiej przykrości i smutku”. Nie każdy smutek oczywiście jest czy może wskazywać na depresję. Smutek jest naturalną ludzką emocją, która się pojawia w sytuacjach trudnych, sytuacjach przykrych. Ale w przypadku depresji mówimy o smutku bardzo głębokim i takim, który nie tylko utrudnia, ale czasami uniemożliwia wykonywanie osobie ról i zadań takich, które są dla niej charakterystyczne z powodu wieku, wykształcenia, zawodu, który wykonuje itd.
Niezwykle ważnym objawem depresji jest spadek energii do działania, brak zainteresowań czy utrata zainteresowań, utrata pasji, które były do tej do tej pory. Do objawów depresji może należeć też niska samoocena, obniżone poczucie własnej wartości, brak szacunku do siebie, poczucie winy. Oczywiście, że do tych symptomów depresji dołączają jeszcze takie stany jak zaburzenia snu, które przebiegają różnie, bo czasami jest to bezsenność czy wielokrotne wybudzanie się w ciągu nocy albo nadmierna senność. Depresji towarzyszyć mogą zaburzenia łaknienia, bardzo charakterystyczne. A i proszę też zwrócić uwagę, że te objawy czasami są jakby przeciwstawne U jednych zauważamy np. dużą drażliwość, wybuchowość, skłonności do konfliktowości, u innych z kolei bierność i wycofanie, deprecjonowanie relacji społecznych i niewchodzenie w relacje społeczne.
Oczywiście mimo że wiedza na temat depresji jest dzisiaj powszechna i mocno spopularyzowana, to zdarza się, że do psychologów zgłaszają się osoby ze stanami podobnymi do stanów depresyjnych, ale okazuje się, że depresją nie są. Chcę natomiast podkreślić, że to bardzo dobrze, że ludzie nie bagatelizują objawów. Zawsze najlepiej skonsultować się ze specjalistą, który oceni, czy pacjent wymaga pomocy psychologa czy psychiatry.
– Jakie są przyczyny depresji?
– Pierwszą grupą są przyczyny biologiczne i jest ich szereg. Na przykład uwarunkowania genetyczne, zaburzenia hormonalne, szczególnie te w zakresie kortyzolu, ale także zaburzenia w zakresie neuroprzekaźników, czyli tych substancji, które umożliwiają komunikację pomiędzy komórkami. Ale wśród tych przyczyn biologicznych warto jeszcze może wymienić takie przyczyny, które można by określić jako organiczne, strukturalne, obejmujące struktury mózgowe. Często pacjenci zgłaszają problemy z zapamiętywaniem albo problemy z koncentracją uwagi, z asymilacją wiedzy czy z porządkowaniem informacji. Czyli zgłaszają problemy poznawcze. Wydawałoby się, że nie mają one związku z depresją, a jednak. Dowodzą tego badania obrazowe, na których widać zmiany w różnych częściach mózgu, w strukturach odpowiedzialnych za proces przetwarzania informacji i zapamiętywania. Jest jeszcze jedno, bardzo ważne uwarunkowanie biologiczne, potwierdzone licznymi badaniami naukowymi, a mianowicie okazuje się, że przyczyną depresji może być stan zapalny w organizmie zlokalizowany w jelitach. Taki przedłużający się proces zapalny, szczególnie w układzie pokarmowym tworzy podatny grunt do rozwoju problemów natury psychicznej. Kiedyś tego nie wiedzieliśmy. Oczywiście, jeśli jedną z przyczyn depresji u pacjenta jest stan zapalny w organizmie, wówczas równolegle do spotkań z psychologiem, pacjent jest również prowadzony przez lekarza medycyny odpowiedniej specjalizacji.
Drugą grupą przyczyn powodujących depresję są przyczyny środowiskowe, społeczne. I tu znaczenia mają przeżycia z przeszłości – czego dana osoba doświadczała, co zapisało się w jej umyśle, jakie przeżycia? Czy otrzymywała pomoc, gdy była w sytuacjach trudnych czy nawet traumatycznych? Czy umiała skorzystać z tej pomocy, czy przepracowała swoje doświadczenia? Czy potrafi sobie radzić ze stresem, jaki ma typ osobowości, czy jest to osobowość podatna do rozwoju depresji itd.
Depresja jest bardzo ciężką chorobą, czy bardzo ciężkim zaburzeniem. Troszkę to słowo wdarło się do języka potocznego i dość nonszalancko jest nadużywane. Nie każdy smutek jest depresją, ale przedłużający się smutek jest wskazaniem do konsultacji z psychologiem. Jeśli stan obniżenia nastroju utrzymuje się jakiś czas należy reagować.
– Jak Uniwersytet Wrocławski pomaga studentom i doktorantom? Czy na naszej uczelni można skorzystać z pomocy psychologa?
– Na Uniwersytecie Wrocławskim działa poradnia psychologiczna, w której zupełnie bezpłatnie studenci i doktoranci, także studenci zagraniczni, mogą skorzystać z pomocy psychologów. W poradni pracują trzej specjaliści, udzielają porad w języku polskim, rosyjskim i angielskim, a dyżury prowadzone są także w godzinach popołudniowych. Jak zgłosić się do poradni? Wystarczy napisać maila ze swojej poczty uniwersyteckiej na adres poradnia.psychologiczna@uwr.edu.pl. Bardzo szybko ustalamy terminy wizyty i nikt nie zostanie bez pomocy. Przyjmujemy we wszelkich sprawach, czyli tych absolutnie klinicznych, ale także nieklinicznych. Przyjmujemy osoby, które doświadczają kryzysu czy w ogóle jakieś trudności. Ale nie tylko. Przyjmujemy także takie osoby, które chciałyby się rozwijać, które chciałyby pracować nad sobą. Muszę przyznać, że czasami państwo, studenci czy doktoranci piszą do nas bardzo uprzejmie „Czy moja sprawa kwalifikuje się do tego, żeby rozmawiać o niej z psychologiem?”. Na każde takie pytanie natychmiast i bez zastanowienia odpowiadam – każda się nadaje. Po to tutaj jesteśmy.
Rozmawiała Agata Mitek
