Odsłoniliśmy Szermierza po remoncie!
Wczoraj, 20 czerwca, na placu Uniwersyteckim po trwającym dwa i pół miesiąca remoncie, odsłoniliśmy Fontannę z Szermierzem! Szermierz znowu lśni w słońcu, a w dłoni dzierży szpadę. Po prawie dwuletniej przerwie z rzygaczy na fontannie znów popłynęła woda. Niech ten symbol studentów Wrocławia i Uniwersytetu Wrocławskiego przyniesie szczęście studentkom i studentom, którzy właśnie dziś rozpoczynają zmagania z sesją egzaminacyjną.
Wczorajsze wydarzenie odsłonięcia Fontanny z Szermierzem współorganizowane przez Uniwersytet Wrocławski, Urząd Miasta Wrocławia i Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta przyciągnęło mieszkańców i mieszkanki Wrocławia, a było co oglądać! Do pojedynku szermierczego stanęli drużynowi mistrzowie Polski: Leszek Rajski i Maxime Tarasiewicz. Mogliśmy też zobaczyć młodych florecistów ze Szkoły Podstawowej nr 85 we Wrocławiu. Oczywiście we wszystkich pojedynkach sędziował nasz Szermierz, który dokładnie widział wszystkie trafienia z wysokości cokołu. Podczas wydarzenia nastąpiło też przekazanie szpady władzom Uniwersytetu Wrocławskiego – rektorowi profesorowi Robertowi Olkiewiczowi oraz prorektorce profesorce Patrycji Matusz. Szpada Szermierza zostanie ulokowana w gmachu głównym Uniwersytetu, tak by każdy odwiedzający nas turysta, student, mieszkaniec miasta miał okazję ją zobaczyć, a nawet być może dotknąć. Szermierz natomiast otrzymał kopię szpady. W drugiej części wydarzenia dla zebranych na placu Uniwersyteckim miłośników Fontanny z Szermierzem zagrała orkiestra studentów międzynarodowych UniOrchestra pod kierownictwem Piotra Gospodarczyka! Studenci z Ukrainy, Niemiec, Grecji, Azerbejdżanu, czy odległych państw w Afryce zagrali i zaśpiewali znane w ich krajach utwory, a także popularne covery piosenek. Po koncercie chętni mieszkańcy Wrocławia mogli wejść na Wieżę Matematyczną i podziwiać wyremontowaną Fontannę z Szermierzem z tarasu widokowego.
Kim jest Szermierz?
Szermierz od 120 lat jest symbolem studentów Wrocławia, a na placu Uniwersyteckim przed gmachem głównym Uniwersytetu Wrocławskiego pojawił się 26 listopada 1904 roku. Nagi młodzieniec stojący w harmonijnym kontrapoście i w prawej dłoni trzymający szpadę o wygiętej głowni, odlany ze szlachetnego patynowanego brązu, ustawiony jest na marmurowym wysokim cokole. Siedzące pod nim dwie nagie kobiety dźwigają oburącz czaszę fontanny opatrzoną czterema maskami, z których ust do płytkiego okrągłego basenu wylewa się woda.
Twórcą Fontanny jest Hugo Lederer, profesor z Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, a wcześniej student wrocławskiego artysty rzeźbiarza Christiana Behrensa. Z naszym wrocławskim Szermierzem związanych jest wiele legend, najpopularniejsza jest ta, że Szermierzem jest sam Hugo Lederer, który po przyjeździe do Wrocławia na studia został zwabiony przez starszych kolegów studentów, upojony znaczną ilością trunków – niektórzy twierdzą, że w Piwnicy Świdnickiej, niektórzy, że w jednej z knajpek, które wówczas znajdowały się przy placu Uniwersyteckim… Na domiar złego Hugo Lederer przegrał wszystko co miał w karty – sakiewkę z pieniędzmi, ubranie. Została mu jedynie szpada – symbol męskości i odwagi. Oczywiście niektórzy mieszkańcy miasta, historycy, a co najważniejsze konserwatorzy zabytków, bardziej racjonalnie twierdzą, że Hugonowi Ledererowi pozował opłacony model – młody przystojny, wysoki mężczyzna. Niezależnie od tego, kto w którą wersję wydarzeń wierzy, jedno jest pewna – rzeźba została wykonana z wielką dokładnością. Jak powiedziała nam podczas wczorajszego wydarzenia jedna z konserwatorek pracujących przy odnowieniu fontanny – na rękach Szermierza wyrzeźbione zostały wszystkie mięśnie, widać nawet najdrobniejsze żyłki.
W setną rocznicę ustawienia fontanny mowę na jego cześć wygłosił dr hab. Bogusław Bednarek – nieżyjący już, znany wrocławski historyk literatury i erudyta: Szermierz uniwersytecki nie jest jeszcze artefaktem tak szacownym, jak złota głowa byka z gryfu sumeryjskiej harfy, jak wykuty w monolitycznej skale Sfinks z egipskiej Gizy, jak chryzelefantynowy, wykreowany przez Fidiasza posąg Dzeusa Olimpijskiego. Ale Szermierz, choć mniej nobliwy od rzeczonych zabytków, po prostu bardziej nas obchodzi, albowiem wpisuje się w dzieje naszej wrocławskiej Almae Matris, stanowi cząstkę naszego świata, wzbogaca sferę naszych doświadczeń i emocji. Ponadto jest on bytem witalnym a zarazem ekspansywnym. Oparł się wojennej zawierusze, stworzył zalążki własnej legendy, przetrwał wreszcie całe stulecie – mówił Bednarek. Posąg Szermierza przybliża nam epokę, w której honor ceniono i honoru broniono… (…), jest więc swoistym ostrzeżeniem przed hazardem i młodzieńczą lekkomyślnością. Nie wiem tylko, czy Lederer na serio drapuje się w szatę moralisty, czy też dyskretnie puszcza do nas perskie oko – kontynuował Bednarek. Prof. Bednarek odniósł się też do powtarzających się wciąż kradzieży szpady Szermierza: „Jednocześnie Szermierz wzmagał aktywność podejrzanych żartownisiów i złodziejaszków, którzy systematycznie kradli mu szpadę. Wynika z tego bezspornie, iż nie wszyscy obracają się w kręgu imponderabiliów i wysublimowanej erudycji.”*
Jakim zabiegom został poddany Szermierz podczas ostatniej renowacji?
Na wczorajszym wydarzeniu obecni byli również konserwatorzy, który przez dwa i pół miesiąca pracowali przy renowacji Szermierza. Do załatania było aż 46 ubytków. Używali do tego kamieni wydobywanych pod Salzburgiem w Austrii. Pochodzących z tych samych złóż, z których wzięto marmur (untersberger) na budowę fontanny przed ponad wiekiem.
Pani Barbara Wiśniewska opowiedziała przebieg prac: – Totalnie szalony kamień. Niby różowy, ale gdy mu się przyjrzymy, jest co kawałek inny. Ma przeżylenia żółte, zielone, niebieskie, wielkie białe kryształy, drobniutkie czerwone i czarne. Ta duża różnorodność napsuła nam krwi, ale było warto – przyznała. Kolory fleków, które wypełniają ubytki, były osobno dobierane tak, aby pasowały do starych kamieni. Dookoła każdego są spoiny z żywicy epoksydowej (odpornej na promieniowanie UV). – Do fug także dodaliśmy marmur untersberger, ale w postaci mączki, którą ucieraliśmy na miejscu – wspomniała Barbara Wiśniewska. – Żeby uzyskać te szalone barwy, potrzebnych było dziewięć pigmentów. Dopiero ultramaryna, bardzo intensywny niebieski kolor, pozwoliła nam otrzymać pożądany odcień różu – zdradziła.
Kradzieże szpady
-To nie studenci są odpowiedzialni za kradzieże szpady Szermierza. Proszę pamiętać, że gmach główny Uniwersytetu Wrocławskiego jest jedną z największych atrakcji turystycznych Wrocławia, a na placu Uniwersyteckim każdego dnia jest mnóstwo turystów z całej Polski i ze Świata. Studenci Uniwersytetu Wrocławskiego uwielbiają natomiast robić sobie zdjęcia z Szermierzem, szczególnie na pamiątkę, po obronie pracy dyplomowej – mówiła prorektorka profesorka Patrycja Matusz.
Razem z miastem Wrocław chcemy zaradzić powtarzającym się kradzieżom szpady Szermierza, stąd właśnie pomysł, żeby szpada Szermierza znalazła się także w gmachu głównym Uniwersytetu! Będzie można odwiedzić Aulę Leopoldyńską, Oratorium Marianum, zobaczyć Wrocław z tarasu widokowego Wieży Matematycznej i zobaczyć z bliska, a może nawet dotknąć szpadę Golasa! O tym, gdzie dokładnie szpada zostanie umieszczona, poinformujemy Was wkrótce!
*”O nagim młodzieńcu, co ma ponad sto lat”, Kamilla Jasińska, artykuł ze strony Uniwersytetu Wrocławskiego opublikowany 25 listopada 2014 r.
tekst: Agata Mitek
zdjęcia: Paweł Piotrowski
