Portret rektora Adama Jezierskiego w korytarzu rektorskim
Portret urzędującego w latach 2016-2020 rektora profesora Jezierskiego zawisł w korytarzu prowadzącym z Auli Leopoldyńskiej do rektoratu w Dzień św. Mikołaja, czyli 6 grudnia 2022 r. Jest to dwudziesty obraz w galerii portretów rektorskich na korytarzu na pierwszym piętrze w gmachu głównym Uniwersytetu Wrocławskiego, a namalował go wrocławski artysta Marek Cajdler.
Tradycja od czasów powojennych
Tradycją naszej uczelni jest to, że po zakończonej kadencji rektorskiej Senat UWr zatwierdza na wniosek urzędującego rektora decyzję o zleceniu namalowania portretu rektora poprzedniej kadencji. To zazwyczaj sam portretowany były rektor uczelni wybiera sobie malarza i z nim ustala szczegóły dotyczące portretu, ale zazwyczaj w galerii wszyscy rektorzy wyglądają bardzo dostojnie: siedzą w rektorskim fotelu odziani w czerwone togi i białe gronostaje, z atrybutami władzy rektorskiej – łańcuchem, berłem i pierścieniem. Wrocławska galeria nie odbiega standardami od podobnych znajdujących się na wszystkich uznanych historycznie uniwersytetach świata, ale zawiera jeden obraz, który odbiega od reszty i jest to portret rektora prof. Leszka Pacholskiego, który był rektorem w latach 2005-2008. Profesor Pacholski na portrecie autorstwa Leszka Żegalskiego, ucznia Jerzego Dudy-Gracza, który jest ulubionym malarzem prof. Pacholskiego, ubrany jest w rozpiętą koszulę z krótkim rękawem i dżinsy, zaś rektorską togę ma niedbale przerzuconą przez ramię. To chyba ewenement w galeriach rektorów na skalę światową. W uniwersyteckiej galerii portretów jest też inny wyjątkowy portret, to portret rektora prof. Marka Bojarskiego. W tle portretu znajduje się panorama Lwowa. Dlaczego? Bo historia Uniwersytetu Wrocławskiego jest silnie związana z tym miastem. Były rektor informował, że ma sentyment do tego miasta. Jego ojciec na Uniwersytecie Jana Kazimierza skończył przed wojną studia prawnicze, a w katedrze, którą widać na portrecie, pobrali się jego rodzice. Autorem portretu jest Wojciech Kotlewski.
Insygnia rektorskie na portrecie
Rektor profesor Adam Jezierski na portrecie ubrany jest w tradycyjną, czerwoną togę z biało-czarnym kołnierzem i czerwony biret, na szyi ma łańcuch, w ręku trzyma berło, a na palcu ma pierścień. Zgodnie z tradycyjną formułą, którą ustępujący rektor wygłasza, wręczając insygnia nowo wybranemu rektorowi, berło jest symbolem władzy, zaś łańcuch godności. Pierścień ma charakter zaślubinowy i symbolizuje związek rektora z uczelnią, który manifestuje go, nosząc pierścień na serdecznym palcu prawej ręki. Rektor prof. Adam Jezierski, tak jak jego poprzednik rektor prof. Marek Bojarski, używał berła i pierścienia z roku 1968, ale chętniej korzystał z innego łańcucha rektorskiego, tj. tego, który po raz pierwszy został użyty ponad 60 lat temu, podczas inauguracji roku akademickiego 1956/1957 przez rektora Edwarda Marczewskiego. Łańcuch ten dzięki swej bogatej symbolice stanowi kronikę dziejów Uniwersytetu we Wrocławiu m.in. z tego względu jest on najczęściej używany. Autorem koncepcji lancucha z 1956 r. był wrocławski historyk prof. Marian Haisig. Łańcuch składa się z 16 czworobocznych ogniw, które spina plakietka z herbem Wrocławia z lat 1949-1990 (dwie zespolone połówki orłów – śląskiego i polskiego). Nad jej krawędzią widoczne są głownie dwóch skrzyżowanych bereł leopoldyńskich. Na prawo i lewo od plakietki centralnej umieszczone są ogniwa z datami i symbolami. O wychowankach i profesorach uczelni lwowskich, którzy stanowili trzon organizatorów polskiego powojennego Uniwersytetu, przypomina plakietka z cyfrą 1661 – datą założenia Uniwersytetu Lwowskiego – oraz powtarzające się symbole ikonograficzne: monogram ICR (Ioannes Casimirus Rex) to inicjał fundatora tej uczelni, która Jana Kazimierza, zaś snopek zboża do herb dynastii Wazów, której ostatnim przedstawicielem na tronie polskim był Jan Kazimierz. Na pozostałych ogniwach łańcucha znajdują się daty związane z historią Uniwersytetu: 1505 – pierwsza, nieudana próba powołania uczelni we Wrocławiu, 1702 – założenie jezuickiej Akademii Leopoldyńskiej, 1945 – powstanie polskiego Uniwersytetu we Wrocławiu, 1506 – założenie Viadriny we Frankfurcie nad Odrą, 1811 – połączenie Leopoldiny z Viadriną i utworzenie we Wrocławiu uniwersytetu państwowego. Do łańcucha przywieszony jest ażurowy medialion o średnicy 80 mm, w centrum którego znajduje się orzeł Piastów dolnośląskich, z charakterystyczną przepaską na piersiach, dzierżący w szponach dwa berła rektorskie. W otoku widnieje napis: UNIVERSITAS WRATISLAVIENSIS. W górnej części medalionu umieszczono godło Polski (pierwotnie orzeł bez korony, później wymieniony na orła koronowanego), a u dołu tarczę z literą W (element historycznego herbu Wrocławia).
Pierścień i berło natomiast, które rektor Jezierski ma na obrazie to część przekazanego pół wieku temu przez Dolnośląską Izbę Rzemieślniczą kompletu insygniów. Berło ma 90 cm długości o sześciobocznym przekroju skromnie profilowanej laski, zwieńczone jest sześciokątną kielichowatą platformą, w której boczne ścianki wprawione zostały trzy szlifowane kamienie półszlachetne w kształcie elips. Pierścień, który podczas wszystkich oficjalnych uroczystości rektor nosi na serdecznym palcu prawej ręki, ma kwadratowe oczko z orłem śląskim.
Kim jest profesor Adam Jezierski?
Prof. dr hab. Adam Jezierski (ur. 1948) jest chemikiem. W 1970 r., na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii, uzyskał dyplom magistra chemii, w 1978 r. zrobił doktorat, zaś stopień doktora habilitowanego nauk chemicznych otrzymał w 1986 r. W 1995 roku został profesorem nauk chemicznych, a od 2000 r. jest profesorem zwyczajnym. W latach 1990–1996 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii (po reorganizacji Wydziału Chemii), w latach 1999–2005 – prodziekana Wydziału Chemii, a od 2008 r. pełnił funkcję prorektora ds. badań naukowych i współpracy z zagranicą (dwie kadencje). Został wybrany rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego na kadencję 2016-2022. Specjalizuje się w fizykochemii nieorganicznej, spektroskopii molekularnej. Zajmuje się m.in. problemami ochrony gleby, utylizacji odpadów, zastosowaniem nowoczesnych metod fizykochemicznych do badania środowiska. Współpracuje z wieloma ośrodkami zagranicznymi i uczestniczy w dużych międzynarodowych programach badawczych. Jego zainteresowania badawcze dotyczą chemicznych przemian materii organicznej w środowisku przyrodniczym ze szczególnym uwzględnieniem chemii wolnych rodników; utylizacji odpadów; roli metali ciężkich oraz innych ksenobiotyków w środowisku przyrodniczym; zastosowania metod rezonansów magnetycznych w badaniach środowiska przyrodniczego; zastosowania spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR) w badaniach wpływu czynników chemicznych i biologicznych na błony komórkowe oraz zastosowania nowoczesnych biodegradowalnych środków powierzchniowo czynnych (surfaktantów). Opracowane przez niego i stosowane metody pozwalają na szybki i efektywny monitoring jakości i przemian materiału organicznego w przyrodzie oraz ocenę stanu środowiska przyrodniczego i organizmów żywych w oparciu o reakcje wolnorodnikowe.
Jest współorganizatorem działającego na UWr od roku 1992 interdyscyplinarnego seminarium Studium Generale Universitatis Wratislaviensis oraz redaktorem wydawnictw tego Studium (dotychczas wydane 19 tomów). Prowadzi seminaria i współredaguje wydawnictwa. Jest zaangażowany w popularyzację nauki, a w kadencji 2015–2020 jest członkiem Komitetu Monitorującego RPO Dolnego Śląska.
Autor ponad 130 publikacji w czasopismach międzynarodowych i książkach. Aktywnie uczestniczył w 140 konferencjach międzynarodowych, współpracuje z wieloma zagranicznymi ośrodkami zajmującymi się problemami m.in. ochrony gleb, utylizacji odpadów i reakcji wolnorodnikowych w środowisku przyrodniczym. Liczba cytowań publikacji sięga 900.
Wykładał na uczelniach w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, Rosji oraz Chinach, zapraszany jest ponadto do licznych ośrodków zagranicznych z referatami. Jest członkiem gremiów naukowych międzynarodowych konferencji, recenzentem czasopism naukowych i uczestnikiem międzynarodowych programów badawczych dotyczących ekologii.
Wypromował czterech doktorów i kilkudziesięciu magistrów chemii. Prof. Jezierski lubi piesze górskie wycieczki w Sudetach i wycieczki rowerowe w okolicach Wrocławia. Lubi muzykę barokową i romantyczną, sam też gra na fortepianie i organach głównie dla gości odwiedzających Uniwersytet oraz dla starszych pracowników UWr. Czyta i stara się zrozumieć książki dotyczące historii myśli filozoficznej. Lubi i ceni polską poezję XIX i początku XX wieku. Aby zapewnić sobie niezbędną dawkę optymizmu w chwilach trudnych czyta książki Stanisława Lema.
Portrety rektorów na ścianach w korytarzu rektorskim umieszczone są chronologicznie. Patrząc od strony rektoratu po lewej stronie wiszą kolejno obrazy rektorów:
Kadencja 1945-1951
Rektor Stanisław Kulczyński
Malarz portretu: Antoni Michalak (1902-1975), data wykonania obrazu: 1949
Kadencja 1951-1953
Rektor Jan Mydlarski
Stanisław Pękalski (1895-1967), 1957
Kadencja 1953-1957
Rektor Edward Marczewski
Stanisław Pękalski (1895-1967), 1958
Kadencja 1957-1959
Rektor Kazimierz Szarski
Eugeniusz Geppert (1890-1972), 1960
Kadencja 1959-1962
Rektor Witold Świda
Stanisław Pękalski (1895-1967), 1962
Kadencja 1962-1968
Rektor Alfred Jahn
Antoni Michalak (1902-1975), 1974
Kadencja 1968-1971
Rektor Włodzimierz Berutowicz
Antoni Michalak (1902-1975), 1974
Kadencja 1972-1975
Rektor Mariusz Orzechowski
Władysław Kamiński (1912-1993), 1979
Kadencja 1975-1981
Rektor Kazimierz Urbanik
Ryszard Jędrak (1927-1991), ok. 1990
Kadencja 1981-1982
Rektor Józef Łukaszewicz
Ryszard Jędrak (1927-1991), ok. 1990
Kadencja 1982-1984
Rektor Henryk Ratajczak
Teresa Buczyńska (ur. 1941), ok. 2009
Kadencja 1984-1987
Rektor Jan Mozrzymas
Marek Wałęga, 1992
Kadencja 1987-1990
Rektor Mieczysław Klimowicz
Andrzej Klimczak-Dobrzaniecki (1946-2020), 1992
Kadencja 1990-1995
Rektor Wojciech Wrzesiński
Andrzej Klimczak-Dobrzaniecki (1946-2020), 2001
Kadencja 1995-1999
Rektor Roman Duda
Teresa Buczyńska (ur. 1941), ok. 2007
Kadencja 1999-2002
Rektor Romuald Gelles
Teresa Buczyńska (ur. 1941), ok. 2009
Kadencja 2002-2005
Rektor Zdzisław Latajka
Teresa Buczyńska (ur. 1941), ok. 2007
Kadencja 2005-2008
Rektor Leszek Pacholski
Leszek Żegalski (ur. 1959), 2010
Kadencja 2008-2016
Rektor Marek Bojarski
Wojciech Kotlewski (ur. 1941), 2013
Kadencja 2016-2022
Rektor Adam Jezierski
Marek Cajdler, 2022
