„Porządek rzeczy” nagrodzony
Nasza naukowczyni Anna Kurpiel oraz Katarzyna Maniak z Uniwersytetu Jagiellońskiego są autorkami nagrodzonej właśnie przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze książki traktującej o „poniemieckich” przedmiotach. Tekst i towarzyszący mu esej wizualny autorstwa artysty, Łukasza Skąpskiego to zaskakujący opis postaw i praktyk wywołanych przez przedwojenne rzeczy we współczesnym Wrocławiu i Szczecinie.
– Zdobycie I nagrody w tegorocznej edycji konkursu jest dla nas wielkim wyróżnieniem – mówi dr Anna Kurpiel z Katedry Nauk Społecznych i Ekonomicznych, Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta. – Nasza książka, „Porządek rzeczy. Relacje z przedwojennymi przedmiotami na ziemiach zachodnich (przypadek Wrocławia i Szczecina)” została doceniona przez zaszczytne grono polskich etnologów i antropologów kulturowych – podkreśla.
Porządek rzeczy traktuje o postawach i praktykach wywołanych przez przedwojenne rzeczy we współczesnym Wrocławiu i Szczecinie. Termin „poniemieckie”, potoczne określenie przedmiotów pozostawionych na ziemiach włączonych w granice Polski po II wojnie światowej, sugeruje, że „niemieckie” to minione i pozbawione ciągu dalszego.
Badania etnograficzne prowadzone z wykorzystaniem narzędzi sztuki pokazują coś przeciwnego. – Proces przysposabiania wciąż trwa, relacje pomiędzy ludźmi a rzeczami są kontynuowane, odkrywane i zawiązywane na nowo – opowiada nasza badaczka. – Książka poświęcona jest więc sposobom używania przedwojennej spuścizny oraz rozłożonym w czasie aktom jej przejęcia i posiadania.
– Opisujemy rzeczy spokrewnione, uklasowione, rzeczy na sprzedaż, rzeczy użyteczne, a także te, które w integralny sposób należą do przestrzeni domu – opisuje Anna Kurpiel. – Współtworzą one sieć powiązań wymykającą się kontynuowanemu od powojnia czarno-białemu oglądowi rzeczywistości, według którego postawy wobec przeszłości określane są jednoznacznie jako jej afirmacja bądź wyparcie.
Opowieści o relacjach z przedmiotami tworzą dwie oddzielne, choć powstające równolegle narracje: tekst i esej wizualny autorstwa Łukasza Skąpskiego. Wspólnie koncentrują się na pytaniu o znaczenia, jakie dla mieszkanek i mieszkańców polskich miast ma niemiecka przeszłość.
Nagroda im. Antoniego Kaliny przyznawana jest przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze w trzech kategoriach:
- książka o szczególnym znaczeniu dla etnologii, antropologii społeczno-kulturowej,
- wystawa o szczególnym znaczeniu dla etnologii, antropologii społeczno-kulturowej,
- wydarzenie o szczególnym znaczeniu dla etnologii, antropologii społeczno-kulturowej.
Pierwszy raz konkurs ogłoszony został 9 lutego 2019 r. podczas Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnografii i Antropologii Kulturowej, czyli w rocznicę powstania PTL, które powołano do życia w 1895 r. we Lwowie.
Oprac. kg
