Prof. Dagmara Jakimowicz o dydaktyce w biotechnologii [nagroda dydaktyczna IDUB]
Do 31 sierpnia trwa nabór do III edycji nagrody dydaktycznej IDUB. O dydaktyce w obszarze biotechnologii oraz nowym kierunku medyczna biotechnologia molekularna powstałym w ramach IDUB, rozmawiamy z laureatką poprzedniej edycji nagrody – prof. dr hab. Dagmarą Jakimowicz, prodziekan ds. nauczania Wydziału Biotechnologii UWr.
E.K.: Jakie działania, bądź też projekty dydaktyczne były podstawą do przyznania Pani nagrody dydaktycznej IDUB?
Prof. dr. hab. Dagmara Jakimowicz: Było ich kilka, ale jednym z ważniejszych jest z pewnością utworzenie nowego kierunku czyli pięcioletnich studiów badawczych medyczna biotechnologia molekularna. Kierunek utworzony został właśnie w ramach IDUB. Dodatkowo w ramach działalności Zespołu ds. Jakości Kształcenia, przeprowadziliśmy modyfikację programów studiów na kierunkach I stopnia i II stopnia oferowanych na naszym wydziale. Na Wydziale Biotechnologii prowadzimy studia polsko i anglojęzyczne. Wprowadzaliśmy zmiany we wszystkich programach, ale najważniejsze modyfikacje dotyczyły biotechnologii II stopnia w języku polskim. Zrobiliśmy gruntowną reorganizację, zmieniliśmy oferowane specjalności, starając się unowocześnić studia biotechnologiczne, dopasować programy studiów do potrzeb kandydatów i do nowych trendów badawczych oraz do badań prowadzonych na wydziale. Badania skupiają się na medycznych oraz molekularnych aspektach biotechnologii.
Biotechnologia i medycyna?
Wiele osób kojarzy biotechnologię z obszarem nauki związanym z żywnością. Niektórzy wiążą tę dziedzinę z rolnictwem – czyli tak zwaną zieloną biotechnologią. A u nas na wydziale najwięcej badań, choć oczywiście nie tylko, jest prowadzonych w obszarze biotechnologii związanej z medycyną, na przykład projektowaniem leków i terapii. Prowadzimy też badania podstawowe, mające na celu zrozumienie mechanizmów różnych chorób. Bardzo dużo badań poświęca się „nowotworzeniu”, zrozumieniu tego, co się dzieje, kiedy powstają komórki nowotworowe i jak wygląda przerzutowanie. Najpierw jest potrzeba zrozumienia mechanizmów, tego co się dzieje w komórkach, potem próby ingerencji w to wszystko. Badania podstawowe często mogą prowadzić do identyfikacji jakichś markerów molekularnych, metod diagnostycznych.
Markery molekularne to…
Na przykład zmiany w komórkach, które mogą być wykorzystywane jako element diagnostyki danej choroby. Idąc za tym, że właśnie na tym przede wszystkim się skupiamy w naszych badaniach, chcieliśmy po prostu takie specjalności zaoferować naszym studentom. Dodatkowo, biorąc pod uwagę najnowsze trendy badawcze, które obejmują zastosowanie wysokoprzepustowych technologii pozwalających na analizy całego organizmu dostarczające bardzo dużą liczbę danych, zaproponowaliśmy dość unikalną i ciekawą, specjalność, czyli bioinformatykę w połączeniu z biologią systemową. Bioinformatyka jest wykładana również na innych uczelniach, ale my proponujemy nie tylko bioinformatykę od strony teoretycznej, czy technologii komputerowych, ale też od strony laboratoryjnej. Próbujemy pokazać studentom jak za pomocą bioinformatyki analizować ogromne ilości danych uzyskanych dzięki technikom laboratoryjnym i na jakie pytania te dane odpowiadają. Jak można analizować powiązania pomiędzy różnymi genami, komórkami i całymi układami biologicznymi.
Jakie nowe specjalności oprócz biologii systemowej i bioinformatyki wprowadziliście Państwo na biotechnologii II stopnia?
Biologia medyczna oraz technologie biomedyczne. Jak wspomniałam wcześniej, wszystkie te specjalności są ściśle powiązane z badaniami prowadzonymi na naszym wydziale. Na studiach magisterskich bardzo ściśle współpracujemy z naszymi studentami. Już od drugiego semestru studiów II stopnia studenci prowadzą prace badawcze do pracy magisterskiej. Studenci stają się pełnoprawnymi członkami laboratoriów badawczych. Myślę, że to nasz ogromny atut Wprowadzenie tego elementu było również punktowane przy przyznawaniu Nagrody Dydaktycznej IDUB. Zresztą zaangażowanie studentów w badania to nie jest nowość, robiliśmy tak na wydziale od wielu lat. Studenci bardzo to doceniają.
To jest innowacyjność w procesie dydaktycznym, którą stosujecie?
Tak. Na studiach magisterskich jest tak w bardzo dużym stopniu. Natomiast w przypadku nowego kierunku medyczna biotechnologia molekularna, pięcioletnich jednolitych studiów, studenci prowadzą prace w laboratoriach badawczych już od drugiego roku studiów. Zaoferowaliśmy kierunek, który jest od razu skoncentrowany na badaniach biomedycznych. Oferta jest skierowana do osób, które mają zainteresowania zbliżone do medycyny, ale może niekoniecznie widzą siebie w roli lekarza, a bardziej badacza.
Mamy już dwa roczniki studentów medycznej biotechnologii molekularnej, jakie są Pani obserwacje?
Z rozmów ze studentami wynika, że program studiów się sprawdza. Bardzo dobrze zadziałały tzw. projekty rotacyjne, które zaczynają się już w czwartym semestrze, czyli na drugim roku. Projekty rotacyjne to indywidualne prace studentów, wykonywane w poszczególnych grupach badawczych. Studenci realizują wycinek projektu badawczego i zapoznają się z pracą grupy badawczej. Tak samo na kolejnych semestrach, czyli piątym i szóstym. Tylko wtedy student zmienia zakład, w którym realizuje tą pracę. Dzięki temu uczestniczy w pracach badawczych trzech różnych zakładów. To jest unikalne, by takie projekty rotacyjne oferować na tak wczesnym etapie studiów, czasami pojawia w ofercie innych uczelni, ale raczej na studiach magisterskich.
Medyczna biotechnologia molekularna to kierunek dla bardzo ambitnych kandydatów, zdecydowanych na pracę badawczą. Jak Państwu udaje się znaleźć takich kandydatów?
Oferowanie takiego kierunku jest ryzykowne, gdyż studia trwają pięć lat i są adresowane do osób, które mają już pomysł na swoją karierę. Ale z drugiej strony podobnie jest z medycyną – kierunkiem dla osób wiążących swoją przyszłość z zawodem lekarza. Zaproponowaliśmy studia dla osób, które chcą aby ich życie zawodowe było powiązane z medycyną, ale od strony pracy naukowej, na przykład w firmach biotechnologicznych w kraju i za granicą. Oczywiście chcielibyśmy, aby nasi absolwenci sami zakładali takie firmy i dzięki temu biotechnologia w Polsce się rozwijała.
W założeniu miał być to kameralny kierunek, co jest związane z chęcią utrzymania wysokiej jakości tych studiów i specyfiką dyscypliny?
Tak, limit na roku to dwadzieścia osób. Tyle osób jesteśmy w stanie przyjąć w laboratoriach i zaoferować im projekty rotacyjne. Cały nasz wydział jest kameralny i to niewątpliwie zaleta – mamy indywidualny kontakt ze studentami.
Wrócę do wątku nagrody IDUB. Co jest dla Pani najbardziej satysfakcjonujące w pracy dydaktycznej?
Satysfakcjonujące są różne aspekty pracy. Po pierwsze kontakt ze studentami na wykładach, które prowadzę na studiach I i II stopnia. Jeżeli widać, że wykład wzbudza zainteresowanie i studenci odnajdują coś inspirującego, to zawsze jest satysfakcjonujące. A potem, kiedy trafiają do naszego zakładu osoby, które szukają ciekawych projektów i można dostrzec, że rzeczywiście są zadowolone z tego, czego się nauczyły podczas pracy laboratoryjnej. Fajnie, że w różnych sytuacjach można zobaczyć w jaki sposób studenci odnajdują ciekawe aspekty biotechnologii: na wykładach, podczas prac badawczych czy przygotowania prac dyplomowych. Wykonując prace licencjackie czy magisterskie studenci często stają się również współautorami publikacji naukowych. To wszystko składa się w satysfakcjonującą całość.
A jakiś konkretny feedback od studentów, który zmotywował Panią do pracy?
Motywująca jest każda wiadomość od studenta wyrażającego zadowolenie z tego czego się tutaj nauczył, czy to docierająca do mnie bezpośrednio po obronie czy po jakimś czasie, kiedy nasi studenci trafiają do laboratoriów w różnych czasem odległych miejscach na świecie. Ostatnio na przykład usłyszeliśmy, że nasza studentka pracuje w laboratorium w Oklahomie i dobrze wspomina pracę magisterską pisaną w naszym zakładzie. Kiedy takie rzeczy się zdarzają, jest to bardzo miłe.
Jak wyglądało nauczanie biotechnologii na początku Pani kariery akademickiej, a jak wygląda dzisiaj? Jakie są dziś kluczowe elementy doskonałego procesu dydaktycznego?
Na Wydziale Biotechnologii zaczęłam pracować w 2007 roku. Tworzyliśmy wówczas kierunek mikrobiologia molekularna i bioinformatyka. Staraliśmy się już wtedy wykorzystać nasz potencjał badawczy i powiązać go z ofertą programową. Dokonując obecnych zmian w studiach II stopnia, zrobiliśmy kolejny krok, przede wszystkim po to, aby na nowo dopasować program studiów do badań, które obecnie prowadzimy. Wiadomo, że trendy badawcze się zmieniają, kandydaci, którzy do nas trafiają, zwłaszcza na studiach magisterskich, są zainteresowani medycznymi aspektami biotechnologii. Staraliśmy się wyjść im naprzeciw. Na Wydziale Biotechnologii zawsze stosowaliśmy podobną strategię ścisłego wiązania badań z programem studiów, dostosowując ją do naszych możliwości, potrzeb kandydatów i nowych trendów.
****************************
Nabór do III edycji nagrody dydaktycznej trwa! Zachęcamy do wzięcia udziału w konkursie!!!
Konkurs na nagrody dydaktyczne IDUB „Najlepsi wśród najlepszych – w poszukiwaniu doskonałości dydaktycznej” jest jednym z zadań programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza (IDUB)” finansowanego ze środków przyznanych przez Ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki na lata 2020-2026. . Konkurs ma na celu podnoszenia jakości kształcenia i promowania najlepszych praktyk w zakresie dydaktyki na Uniwersytecie Wrocławskim. W dwóch poprzednich edycjach konkursu wyłoniono łącznie 75 laureatów.
W konkursie o nagrodę dydaktyczną IDUB mogą brać udział nauczyciele akademiccy ze wszystkich jednostek UWr, zatrudnieni w dniu ogłoszenia konkursu w wymiarze pełnego etatu w grupie pracowników dydaktycznych, badawczo-dydaktycznych oraz badawczych. Szczegółowe zasady wnioskowania o nagrodę są dostępne na stronie IDUB.
Dodane przez: E.K.
Data publikacji: 17.07.2025 r.
