Seminarium humanistyczne
W połowie czerwca 2024 roku zakończyła się pierwsza edycja seminarium humanistycznego Sudety – Literatura – Podróż, poświęcona Karkonoszom. Tematem projektu była sudecka geografia literacka w edukacji nieformalnej z uwzględnieniem historii, współczesności i transgraniczności.
Seminarium zostało dofinansowane w ramach konkursu projakościowego uruchomionego z inicjatywy prorektora ds. nauczania dra hab. Łukasza Machaja, prof. UWr, a następnie zorganizowane i przeprowadzone przez dra Jana Pacholskiego z IFG UWr, literaturoznawcę i przewodnika sudeckiego, dr hab. Ewę Grzędę, prof. UWr, literaturoznawczynię i kierowniczkę Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską IFP UWr oraz mgr Marię Kościelniak-Woźniak, doktorantkę, literaturoznawczynię, badaczkę problematyki górskiej.
Projekt dydaktyczny miał za zadanie zapoznać jego uczestników, studentów wszystkich kierunków oferowanych przez UWr, z literaturą i kulturą Sudetów – w bieżącej edycji Karkonoszy – w ujęciu historycznym i transgranicznym oraz z nowoczesnymi metodami badań humanistycznych nad problematyką górską, prowadzonych w ramach mountain studies, a także wskazać sposoby wykorzystania owej wiedzy w szeroko pojętej edukacji nieformalnej.
W pierwszej fazie seminarium odbyły się dwa pięciogodzinne cykle wykładów. Pierwszy blok dotyczył topografii Karkonoszy, historii ich zasiedlenia oraz początków i rozwoju turystyki na tym obszarze ze szczególnym uwzględnieniem dziejów niemieckojęzycznej literatury na temat Karkonoszy w XVII–XIX wieku. Drugi obejmował historię polskiej turystyki karkonoskiej w kontekście jej przemian, uwarunkowanych czynnikami społecznymi i politycznymi oraz zarys polskiej literatury związanej z Karkonoszami, od jej zarania do czasów współczesnych, omawianej w nawiązaniu do literatur niemieckiej i czeskiej.
Najistotniejszą częścią seminarium był trzydniowy wyjazd dydaktyczny do Karpacza, który odbył się w dniach od 31 maja do 2 czerwca. Bazą noclegową i przestrzenią wykładową była Stacja Ekologiczna Wydziału Biologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego „Storczyk”. W trakcie zajęć terenowych pierwszego dnia studenci mieli okazję zapoznać się z historią i kulturą Cieplic Śląskich-Zdroju, a także odbyć podróż lekturową w tamtejszym parku zdrojowym, gdzie zaprezentowano zróżnicowany gatunkowo materiał literacki, dokumentujący różnego rodzaju wrażenia różnojęzycznych autorów odwiedzających okolice Cieplic. Wieczorem tego dnia, już w „Storczyku”, odbyły się zajęcia seminaryjne. Następnego dnia przeprowadzony został zasadniczy element seminarium, którym były zajęcia terenowe, przeprowadzone podczas wędrówki z SE „Storczyk” w kierunku grzbietu Karkonoszy. Trasa, którą uczestniczki i uczestnicy seminarium odbyli częściowo w strugach ulewy, prowadziła Śląską Drogą (czarnym szlakiem) w stronę Białego Jaru i dalej do schroniska PTTK „Strzecha Akademicka”, gdzie grupa zatrzymała się na dłuższy postój, przeczekując najgorszą nawałnicę i słuchając wykładu na temat historii tego obiektu – niem. „Hampelbaude” – i jego ogromnej roli w dziejach turystyki karkonoskiej. W przerwach w czasie wędrówki przewodnik, a jednocześnie kierownik projektu dr Jan Pacholski zwracał uwagę studentów na liczne ślady literackie i kulturowe znajdujące się w przestrzeni Karkonoszy. Przypominał też historię nieistniejących już obiektów, znajdujących się tam niegdyś, takich jak schronisko im. Księcia Henryka (niem. „Prinz-Heinrich-Baude”) i schronisko im. Bronisława (Bronka) Czecha na Starej Polanie (niem. „Schlingelbaude”). W godzinach wieczornych seminarzyści wysłuchali dwugodzinnego wykładu na temat fenomenu Ducha Gór i jego transgranicznej roli kulturotwórczej i tożsamościotwórczej.
Niedzielę, 2 czerwca, studentki i studenci wykorzystali do pracy nad przygotowaniem projektów zaliczeniowych oraz wzięli udział w dyskusji, podsumowującej trzydniowe seminarium, obejmującej zarówno jego aspekty merytoryczne, jak i praktyczne, co pozwoliło na uporządkowanie i utrwalenie zdobytej wiedzy.
Ostatni akt przedsięwzięcia rozpoczął się 14 czerwca o godzinie 12:00 w krużgankach budynku Wydziału Filologicznego UWr przy pl. Biskupa Nankiera 15b we Wrocławiu. Odbyła się tam sesja posterowa, podczas której studentki i studenci zaprezentowali efekty prac zespołowych, realizowanych w trakcie seminarium. Ich zadaniem było przygotowanie projektów tematycznych – kulturowych i literackich – wycieczek po Karkonoszach adresowanych do konkretnych grup i ich potencjalnych uczestników: szkolnych, studenckich, seniorskich, innych. Nadrzędnym celem owych projektów było stworzenie alternatywnej wobec praktykowanych powszechnie, modeli koncepcji wycieczek po Karkonoszach, pogłębiających rozumienie i doświadczanie odwiedzanych miejsc, z uwzględnieniem ich specyfiki klimatycznej, regionalnej a przede wszystkim kulturowej. Prezentację posterów uświetnili swoją obecnością prorektor ds. nauczania, dr hab. Łukasz Machaj, prof. UWr, zastępca dyrektora Instytutu Filologii Germańskiej, prof. dr hab. Urszula Bonter, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej, prof. dr hab. Paweł Kaczyński oraz inni goście, w tym kadra naukowa oraz studenci UWr.
W seminarium wzięli udział studenci Wydziału Filologicznego, a także historii sztuki, geografii i matematyki. Postery z projektami wycieczek będzie można oglądać w kawiarni „Fil” w budynku Wydziału Filologicznego przy ul. Nankiera 15b. Materiały opublikowane zostaną także w nadchodzącym numerze rocznika „Góry – Literatura – Kultura”, będącego punktowanym czasopismem naukowym i zarazem oficjalnym organem Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską UWr.
