Herbatka z naukowcem
Z radością ogłaszamy start nowego cyklu audycji radiowych pt. „Herbatka z naukowcem”, w którym badacze z Uniwersytetu Wrocławskiego w swobodnej atmosferze opowiedzą o swojej pracy, zainteresowaniach naukowych oraz zaprezentują swoje osiągnięcia. Projekt realizowany jest w ramach trzeciego kryterium ewaluacji jakości działalności naukowej i współtworzony z Radiem Rodzina.
Serdecznie zapraszamy do słuchania audycji w każdą środę o godzinie 18:00 na kanale Radia Rodzina – 92,0 MHz. Nie przegapcie inspirujących rozmów oraz ciekawostek i newsów ze świata nauki! Naukowców chętnych do wzięcia udziału w audycjach i podzielenia się swoją wiedzą prosimy o kontakt pod adresem: anna.klementowska@uwr.edu.pl.
Rozmawia Łukasz Ligorowski. Fotografie: Łukasz Ligorowski.
⚽ Chóry stadionowe, zielone trybuny, Polska dołem – piłka nożna po I wojnie światowej ⚽
W dzisiejszej audycji udowadniamy, że historia sportu to znacznie więcej niż kronika wyników i tabel. Przeniesiemy się na piłkarskie stadiony okresu międzywojennego, porozmawiamy o ówczesnych kibicach, specjalnej misji chórów stadionowych i kulturze dopingowania. Nasz gość, dr Szymon Beniuk z Zakładu Historii Kultury Materialnej w Instytucie Historycznym UWr, przybliży nam kulisy pracy historyka-badacza i zdradzi czy w jego badaniach naukowych wciąż można liczyć na żywą historię i wspomnienia świadków?
POSŁUCHAJ:
🍝 Każdy posiłek może być świętem 🍝
W audycji Herbatka z naukowcem naszym gościem jest dr hab. Dorota Koczanowicz, profesorka Uniwersytetu Wrocławskiego z Instytutu Kulturoznawstwa UWr – badaczka estetyki, sztuki współczesnej, kultury kulinarnej i związków jedzenia z kryzysem klimatycznym. Pytamy o to, co znaczy dostrzegać etyczno-estetyczne wymiary jedzenia oraz kiedy jedzenie staje się sztuką? Zastanawiamy się, jak artyści mogą wpływać na nasze „apetyty” w dobie zmian klimatu oraz czy w naszych domach, przygotowując jedzenie i jedząc je, możemy być artystami? Na koniec nasza gościni zaproponuje nam trochę smaku i inspiracji, bo pytamy, jakie dania ostatnio wywołały u niej kulinarne „wow”.
POSŁUCHAJ:
🎮 Koszt stworzenia gry wideo jest dużo droższy niż produkcja filmu! 🎮
Naszym gościem jest dr Stanisław Krawczyk, socjolog kultury oraz badacz gier wideo i fantastyki z Instytutu Socjologii UWr. Czy gry, takie jak „Wiedźmin 3”, mogą być nośnikiem tożsamości kulturowej? W jaki sposób socjologia bada świat gier i jak zmieniało się podejście do fantastyki w Polsce? Dr Krawczyk opowiada o międzynarodowych projektach m.in. o różnorodności językowej w game studies, a także dzieli się refleksjami wynikającymi ze swojej współpracy z DiGRA, gdzie działa na rzecz inkluzywności środowiska badaczy gier. Rozmawiamy również o rosnącej dominacji języka angielskiego w humanistyce oraz jej konsekwencjach dla lokalnych tradycji akademickich.
POSŁUCHAJ:
🌱 Cały świat we Wrocławiu, w Ogrodzie Botanicznym! 🌱
Czy można zwiedzić cały świat, nie wyjeżdżając z Wrocławia? Słuchając tej audycji przekonacie się, że tak! Naszym gościem jest mgr inż. Karolina Sokołowska z Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, która zabiera nas w niezwykłą podróż po świecie roślin z najdalszych zakątków Ziemi. Odwiedzamy amazońską dżunglę w Gujanie Francuskiej, zaglądamy na Festiwal Tulipanów i przyglądamy się roślinom z Ziemi Ognistej. Poznajemy żywą skamieniałość z Australii – wolemię, zajrzymy do kolekcji roślin wodnych z Brazylii, spotkamy mamutowca olbrzymiego z USA, klony z Kanady, aloesy i baobaby z Afryki.
POSŁUCHAJ:
🐪 Historia zapisana w kościach i papirusach 🐪
Gościem Herbatki z Naukowcem jest dr hab. Marta Osypińska, prof. UWr, z Instytutu Archeologii UWr, która zagląda w przeszłość nie przez pryzmat ruin i kamieni, ale… przez szczątki zwierząt i listy rzymskich żołnierzy! To właśnie ona odkryła w Egipcie papirusy z korespondencją rzymskich centurionów – dokumenty, które po dwóch tysiącach lat wciąż opowiadają o codziennym życiu legionistów. Rozmawiamy o badaniach dotyczących ostatnich etapów ewolucji człowieka, realizowanych w sercu Afryki. Dowiadujemy się, jak wygląda wyprawa archeologiczna, czy w trakcie badań można spotkać lwa oraz jak satelita pomaga w odkrywaniu tajemnic sprzed tysięcy lat?
POSŁUCHAJ:
📹 Miliony dolarów za livestreaming! 📹
O relacji między twórcami i widzami, emocjach, bliskości i złudzeniu interakcji rozmawiamy dzisiaj z Jakubem Majkowskim, socjologiem i doktorantem UWr, który bada komunikację online i interakcje w czasie rzeczywistym. Czy livestreaming to rzeczywiście rozmowa z publicznością, czy raczej dobrze zaprojektowany spektakl? Jak zmienia się nasza komunikacja w świecie transmisji „na żywo” oraz dlaczego coraz chętniej oglądamy streamy zamiast tradycyjnych programów? Pytamy o więź emocjonalną między twórcą a widzami, ale też o kwoty, jakie zarabiają steamerzy.
POSŁUCHAJ:
🏙️ Miasto w planie 🏙️
Jak planować miasta, by były przyjazne ludziom, funkcjonalne i zrównoważone? Czy możliwe jest łączenie wizji urbanistów z codziennymi potrzebami mieszkańców? Na te pytania odpowiada dr inż. Piotr Kryczka z Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr. Rozmawiamy o planowaniu zintegrowanym, kształceniu młodych planistów w Polsce oraz współpracy naukowców z samorządami. Zapytaliśmy również o to, które miasta na świecie inspirują urbanistów najbardziej, a także gdzie na mapie polskich realizacji architektonicznych lokuje się Sky Tower?
POSŁUCHAJ:
🧊 Geomorfologia – świat lodowców, tsunami i… mafii piaskowych? 🧊
Arktyka to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na świecie. Już niedługo badania na tym obszarze będą mogli prowadzić także polscy badacze! Prof. dr hab. Mateusz Strzelecki, kierownik Centrum Badań Regionów Zimnych im. Alfreda Jana Uniwersytetu Wrocławskiego, geomorfolog i badacz obszarów polarnych, opowiada o planach utworzenia pierwszej polskiej stacji naukowej na Grenlandii. Rozmawiamy o skutkach topnienia lodowców, a także wyścigu o surowce oraz militarnym i geopolitycznym znaczeniu Arktyki.
POSŁUCHAJ:
🌿 Rośliny pod presją – o ich stresie, przetrwaniu i nauce w terenie 🌿
Czy rośliny potrafią się „denerwować”? Dlaczego góry to idealne laboratorium dla biologa? I co wspólnego ma fizjologia z ekologią? W tej audycji zaglądamy za kulisy pracy naukowca, który mierzy procesy życiowe roślin nie tylko w laboratorium. Dr Adam Rajsz z Zakładu Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska opowiada o ekofizjologii – nauce, która łączy mikroświat komórek z wielką siecią zależności ekologicznych, a także o swoim wynalazku – przenośnej komorze inkubacyjnej.
POSŁUCHAJ:
📖 Pamięć zbiorowa – kto tworzy naszych bohaterów? 📖
Pamięć zbiorowa kształtuje nasze spojrzenie na świat. Czym tak właściwie jest i jak się ją buduje? Kim jest bohater zbiorowy i w jaki sposób literatura, media i polityka wpływają na jego obraz? Naszymi gośćmi są dr hab. Robert Klementowski, profesor UWr z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, oraz dr Adrianna Michalewska, filolog i kierowniczka Działu ds. Nauki UWr. Zapraszamy do odsłuchania audycji, w której nauka staje się opowieścią o wspólnych historiach i symbolach, które budują naszą tożsamość.
POSŁUCHAJ:
👃 Dlaczego zapachy przywołują wspomnienia? 👃
W najnowszej audycji „Herbatki” rozmawiamy o… węchu. Jakie znaczenie ma ten zmysł dla naszego codziennego funkcjonowania? Czy nos da się „wytrenować” jak mięśnie na siłowni? Dlaczego zapachy przywołują wspomnienia? Odpowiedzi na pytania udziela dr Michał Pieniak, z Zakładu Psychofizjologii, z Instytutu Psychologii UWr. Dowiemy się jak każdy z nas może bardziej świadomie korzystać ze swojego węchu, a także czego nauczyła nas pandemia o lęku i zdrowiu psychicznym.
POSŁUCHAJ:
🕊️ Czy religia wpłynie na pokój w Europie? 🕊️
Filozofia może łączyć różne dziedziny wiedzy – od nauk humanistycznych, przez psychologię do zagadnień związanych z bezpieczeństwem państwa i dialogiem międzykulturowym. W dzisiejszej audycji wraz z dr. Pawłem Wróblewskim z Instytutu Filozofii UWr porozmawiamy o tym, jak wygląda współpraca filozofa z wojskiem? Spróbujemy spojrzeć na wojnę w Ukrainie z różnych perspektyw. Poznamy również techniki instrumentalizacji grup religijnych przez Rosję i sytuację religijną w Ukrainie.
POSŁUCHAJ:
🔦 Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, Polska – świecą dzięki naukowcom! 🔦
Energetyka, oznakowania awaryjne, medycyna, zabawa, estetyka i wiele innych – materiały luminescencyjne mają niezwykle szerokie zastosowanie. W dzisiejszej „Herbatce” rozmawiamy dr Justyną Zeler z Zakładu Podstaw Chemii UWr o tym, jak badania nad luminescencją wspierają medycynę – zwłaszcza w onkologii – oraz jaką rolę spełniają w różnych dziedzinach nauki i w życiu codziennym. Pytamy także o pracę z młodzieżą i projekty, które zaszczepiają pasję do poszerzania wiedzy.
POSŁUCHAJ:
💧 Prze-wodnik dolnośląski – hydrotop, Czeski Kątek oraz wodne państwo Świętno 💧
W dzisiejszej audycji wraz z prof. Wojciechem Browarnym, kierownikiem Pracowni Badań Regionalnych UWr, zanurzymy się w rzekach, jeziorach i torfowiskach Dolnego Śląska – miejscach pamięci i elementach dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego. Dowiemy się, jak woda kształtuje pamięć, wyobraźnię i lokalną tożsamość mieszkańców. Rozmawiamy także o językoznawstwie, fotografii, krajobrazie i ludziach, którzy noszą w sobie historię regionu.
POSŁUCHAJ:
🐜 Śmieciowe, miejskie, wiejskie, złodziejki… Mówimy o mrówkach? 🐜
Dr hab. Sebastian Salata z Zakładu Bioróżnorodności i Taksonomii Ewolucyjnej UWr opowiada o niezwykłym świecie owadów społecznych. Dlaczego prawie każda mrówka to samica? W jaki sposób mrówki dostosowują się do życia w miejskich odpadkach, a nawet w… butelkach po piwie? Jaki potencjał odkryć dziedzinie taksonomii kryje jeszcze Europa? O tym wszystkim w dowiecie się w dzisiejszym odcinku audycji!
POSŁUCHAJ:
🪨 Kto wybudował skalne miasta? 🪨
W tej audycji czeka nas niezwykła wycieczka w Góry Stołowe. Rozmawiamy o skalnych miastach – takich jak Szczeliniec Wielki czy Błędne Skały – i o tym, jakie procesy geologiczne ukształtowały ich niezwykłe formy. Dr Filip Duszyński z Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr opowie czym jest datowanie kosmogeniczne oraz ile czasu potrzebuje natura, aby zmienić oblicze gór?
POSŁUCHAJ:
🚂 Pomniki dawnego prawa – szubienice, koła, pręgierze 🚂
Historia, archeologia i trochę sensacji w jednym! Dr Paweł Duma z Instytutu Archeologii UWr opowiada, jak wyglądały pomniki dawnego prawa na Dolnym Śląsku i gdzie można odnaleźć ich elementy? Poznacie tajemniczą historię związaną z podziemiami Katedralnej 4, gdzie mieści się Radio, ciekawostki o średniowiecznej synagodze odkrytej we Wrocławiu, a także możliwą lokalizację ,,złotego pociągu”.
POSŁUCHAJ:
📜 Syreny, bazyliszki i św. Hieronim – jak to się łączy? 📜
W tym odcinku „Herbatki” przeniesiemy się do świata starożytnych manuskryptów i średniowiecznych przekładów. Czy w Biblii pojawiają się syreny? Skąd wziął się palący oddechem wąż i bazyliszek? O tym jak Wulgata i Septuaginta – dwa najważniejsze przekłady Biblii – ukształtowały kulturę Europy opowiedzą dr Krzysztof Morta, kierownik Pracowni Translatoryki i Hermeneutyki Biblijnej Uwr i mgr Łukasz Krzyszczuk z Oddziału Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej UWr.
POSŁUCHAJ:
📝 Migracje to rzeczywistość XXI wieku 📝
Prof. Urszula Glensk z Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWr spędziła kilka miesięcy na Podlasiu, obserwując kryzys migracyjny. Rezultatem jej badań jest „Pinezka. Zapiski z granicy polsko-białoruskiej” – poruszający zapis doświadczeń uchodźców, wolontariuszy i mieszkańców. Pani Profesor przedstawia kulisy pobytu na granicy, przybliża metodologię pracy reporterskiej oraz wpływ reportażu na debatę publiczną, dyskurs akademicki i politykę migracyjną w Polsce.
POSŁUCHAJ:
🍇 Dolina Róż i Lilii – dawny marketing naszego regionu 🍇
Dr hab. Dagmara Adamska, prof. UWr, autorka wydanej niedawno książki „Winogrady i winne wzgórza. Uprawa i produkcja wina na średniowiecznym Śląsku”, opowiada o historii średniowiecznych śląskich winnic, ich lokalizacji i metodach uprawy, a także o ówczesnych zwyczajach związanych z piciem wina. Przy okazji zdradza… średniowieczne hasła marketingowe zachęcające do osiedlenia się w okolicach dawnego Wrocławia.
POSŁUCHAJ:
🪳 Post Mortem Intervallum – entomologia sądowa kluczowa w śledztwach kryminalnych 🪳
Gościem audycji jest prof. dr hab. Marcin Kadej – założyciel i kierownik Pracowni Biologii i Entomologii Sądowej UWr. W dzisiejszej audycji dowiecie się: dlaczego entomologia bywa kluczowa w śledztwach kryminalnych, jakie znaczenie ma nowe odkrycie związane z muchą czarnego żołnierza, co było inspiracją do odkrycia… klimatyzacji?
POSŁUCHAJ:
🦠 Peptydy przeciwdrobnoustrojowe – mechanizm obronny roślin, zwierząt i ludzi 🦠
Peptydy przeciwdrobnoustrojowe – czym są i jak mogą wspierać zdrowie człowieka? Jak walczyć z bakteriami przyszłości? Dlaczego nowe odkrycia w tej dziedzinie muszą nastąpić do 2050 roku? Na pytania odpowiada prof. dr hab. inż. Magdalena Rowińska-Żyrek z Zespołu Biologicznie Aktywnych Metalopeptydów w audycji Herbatki z naukowcem.
POSŁUCHAJ:
🏺 Skarb Partynicki – 2 tony bursztynu 🏺
W jaki sposób archeologowie i chemicy wspólnie rozwiązują zagadki przeszłości? Czy na Dolnym Śląsku można znaleźć jeszcze skarby? W pierwszym odcinku Herbatki z naukowcem spotkali się prof. dr hab. Artur Błażejewski, prorektor ds. badań naukowych Uniwersytetu Wrocławskiego i dr Barbara Łydżba-Kopczyńska, prof. UWr, kierownik Laboratorium Badań Dziedzictwa Kulturowego, którzy odpowiadają na powyższe zagadnienia.
POSŁUCHAJ:
