Ewelina Kośmider: Panie Profesorze, jakie są najistotniejsze elementy charakteryzujące Akademię Tutoringu Uniwersytetu Wrocławskiego?

Prof. dr hab. Piotr P. Chruszczewski: Stawiamy na edukację spersonalizowaną, która uatrakcyjnia dydaktykę i sprawia, że ta dydaktyka staje się efektywniejsza, ponieważ zarówno podopieczny, jak i tutor skupiają całą swoją uwagę na rozwijaniu tematu, nad którym wspólnie pracują.  

Rozwijamy tutoring akademickim, ale mamy też kompetencje i narzędzia, żeby prowadzić tutoring rozwojowy oraz tutoring zawodowy. Tutoring akademicki to – w dużym uproszczeniu – praca z doktorantem, seminarzystą czy magistrantem nad zagadnieniem badawczym, ale także nad tym, aby ta osoba wiedziała czym jest przedmiot badania, perspektywa badawcza oraz np. jakie są metodologie przygotowywania materiału badawczego. Niekiedy trzeba zacząć od tego jak czytać książki naukowe, których nigdy nie polecam czytać od deski do deski, bowiem to nie powieści. Proponuję ćwiczenie czytania z indeksem w poszukiwaniu elementów, które nas pasjonują. Dopiero po zapoznaniu się z nimi, można przeczytać pozostałe rozdziały. Jestem zdania, że w ramach tutoringu akademickiego ważne jest, aby prowadziły go osoby czynne naukowo, które krok po kroku są w stanie pomóc podopiecznym wdrożyć się w pracę naukową, od rudymentarnej nauki czytania poczynając, a kończąc na przygotowaniu tekstu do publikacji w renomowanym periodyku naukowym.

Natomiast w tutoringu rozwojowym koncentrujemy się w większej mierze na rozwoju osobistym podopiecznych, na ich dobrostanie, na ich pasjach, które nie zawsze muszą być pasjami naukowymi, ale oczywiście mogą. Jest także możliwość prowadzenia tutoringu zawodowego, czyli bezpośrednie przygotowanie do zawodu. W ramach mojej dyscypliny, mógłby to być np. zawód tłumacza języków zagrożonych, czy językoznawcy prowadzącego dla takiej czy innej organizacji międzynarodowej badania antropologiczno-etnograficzne nad zmianami zachodzącymi w społecznościach mownych współczesnych języków kontaktu. Nieczęsto zwraca się uwagę na języki kontaktu rodzące się dosłownie na naszych oczach. Dla przykładu, w Polsce 2025 roku na ten fenomen ma wielki wpływ bogactwo kulturowo-językowe, które dociera do nas wraz z przychodźcami. 

E.K.: Na czym polega wyjątkowość tej metody?

P.C.: Tutoring, oprócz indywidualnego podejścia do każdej osoby, to także alternatywne metody nauczania, dzięki którym nie ma nudy, jest pełen dynamizm, ale też żmudna praca. Nie ma cudów – aby opracować konceptualnie dobry projekt naukowy, następnie zbudować na tej podstawie solidny tekst naukowy, a później obronić go jako świetną pracę magisterską, czy nowatorski doktorat, to należy w ten proces włożyć sporo wysiłku. Tutor może tutaj pełnić rolę katalizatora i znacznie pomóc pracowitej i zdolnej osobie. Jeśli jeszcze przy okazji dopisze szczęście i uda się zdobyć grant np. na przeprowadzenie dodatkowych badań w terenie, czy na kwerendę w zagranicznych bibliotekach, to sukces będzie spektakularny.

Twórcza i dynamiczna praca naukowa od dawien dawna sprawdzała się doskonale przy zastosowaniu metod spersonalizowanego podejścia do podopiecznych. Podczas wykładu dla stu osób, kiedy siedzimy w audytorium, zawsze możemy się schować i po prostu „mentalnie wylogować”, patrząc jednocześnie  w oczy wykładowcy, który nie zdaje sobie z tego sprawy, że naszej duszy już dawno w sali nie ma, mimo fizycznej obecności ciała. Natomiast w czasie spotkania jeden na jeden z tutorem nie ma takiej możliwości. Obie strony poświęcają sobie 100% uwagi. Tutoring opierać się może na interdyscyplinarności łączenia wielu podejść do pracy z podopiecznymi, natomiast wybranie optymalnej metody zależy od doświadczenia osoby prowadzącej tutorial.

Cały zespół Akademii Tutoringu Uniwersytetu Wrocławskiego jest zdania, że tutoring to istota nowoczesnej, spersonalizowanej, interdyscyplinarnej dydaktyki.

Interdyscyplinarność przejawia się również w dbałości o to, aby osoby prowadzące zajęcia w ramach kursu, reprezentowały różne podejścia do tutoringu. Dlatego mamy w zespole bardzo wielu badaczy doskonale łączących najistotniejsze elementy tutoringu w integralną, autorską i efektywną metodę tutoringu interdyscyplinarnego, którą wypracowaliśmy wspólnie w Uniwersytecie Wrocławskim. Dla przykładu, zajęcia prowadzi dla naszych słuchaczy Pani doktor Ilona Iłowiecka-Tańska, która jest dyrektorką programową do spraw innowacji w wiodącej na świecie instytucji promującej naukę –  Centrum Nauki Kopernik. Do Kopernika przychodzi rocznie około miliona osób angażujących się w bardzo różne formy nauki: doskonale przygotowane spektakle naukowe oraz fascynujące zajęcia promujące i wyjaśniające wiedzę i naukę w przyjazny sposób.

Do zespołu Akademii Tutoringu UWr dołączył także Pan prof. dr hab. inż. Marcin Kadej, który jest wzorem interdyscyplinarnego wykształcenia, bowiem jest biologiem, ale ukończył również studia z zakresu zarządzania i kieruje Pracownią Biologii i Entomologii Sądowej UWr. Profesor Kadej inspirująco opowiada o tym, jak wygląda zarządzanie w ramach efektywnego tutoringu. Zna się na rzeczy i jako biolog, i jako biegły oraz jako były dziekan Wydziału Nauk Biologicznych, jednym słowem, jako człowiek, który zarządza czasem, ludźmi, sprzętem i środkami.  I świetnie mu to wychodzi!

Proponujemy też krótki przewodnik dla tutora po świecie prawa, zajęcia na ten temat realizuje Pan profesor Artur Kozłowski z Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii UWr. Prawo jest koniecznym elementem wyposażenia współczesnego tutora, który powinien wiedzieć, gdzie szukać dokumentów, które tak tutorom, jak i podopiecznym zawsze mogą się przydać w ich pracy.

E.K.: Kurs Akademii Tutoringu skierowany jest nie tylko do kadry naukowo-dydaktycznej wyższych uczelni, ale także do nauczycieli. Dlaczego tutoring to dobra metoda dla tej grupy zawodowej?

P.C.: Mamy sygnały od Dolnośląskiej Kurator Oświaty, Pani Ewy Skrzywanek, a także z Ministerstwa Edukacji Narodowej, że takie inicjatywy jak nasza są bardzo potrzebne nauczycielom. Tutoring jest metodą dydaktyczną, która ma ogromny potencjał utrzymania i wzmocnienia poziomu nauczania w szkołach średnich, w których, jak dobrze wszyscy wiemy, zapracowanym i pełnym pasji nauczycielom łatwo nigdy nie było i nadal nie jest.

Przynajmniej częściowe wprowadzenie tutoringu do szkół średnich, sprawiłoby, że do Uniwersytetu Wrocławskiego trafiałyby na studia osoby, którym znacznie łatwiej byłoby wdrożyć się w samodzielną pracę i naukę. Zapoznanie się z tutoringiem na etapie szkoły średniej umożliwiłoby przyszłym studentom nabycie umiejętności, dzięki którym znacznie szybciej oswoiliby się z  metodami pracy opartymi na relacji mistrz–uczeń, a osoby wyróżniające się, mogłyby rozpocząć realizację swoich pierwszych projektów badawczych już w trakcie studiów.

Tutoring jest też receptą na znaczne obniżenie, a wręcz zneutralizowanie stresu związanego z nowym miejscem, z nowymi obowiązkami, z logistyką, której opanowanie w dużym mieście jest trudną i emocjonalnie eksploatującą sztuką. Jestem przekonany, że tutoring w naturalny sposób może pozytywnie wpłynąć na dobrostan młodych ludzi, nawet na samym początku ich studiów.

Oferując tutoring jako stałą dodatkową metodę dydaktyczną w Uniwersytecie Wrocławskiem, ale także – na co bardzo liczymy – nauczycielom szkół średnich, wyprzedzamy przyszłość. Co więcej, powiedziałbym, że chcielibyśmy zaproponować naszym przyszłym kadrom już wdrożone i przetestowane nowe i efektywne rozwiązania dydaktyczne. Za chwilę, bądź dwie odejdziemy na zasłużoną emeryturę, i wypada nam liczyć, że to właśnie nasi przyszli studenci staną się awangardą naukową, kulturową i zarządczą gremiów naukowych, od których w niedalekiej przyszłości będzie zależało to, jak będą dysponowali pozostawionymi im zasobami. To na nich już teraz spoczywa obowiązek bycia lepszymi od nas badaczami, naukowcami, pisarzami, dydaktykami, organizatorami, redaktorami, czy administratorami, ponieważ właśnie na tym polega rozwój, że zastępują nas coraz lepsi ludzie w tej sztafecie pokoleń. Stąd też na kurs Akademii Tutoringu UWr zapraszamy wszystkich, którym leży na sercu nie tylko spersonalizowana i dynamiczna forma nowoczesnej dydaktyki, ale po prostu rozwój.

E.K.: Jaki cel stawiacie sobie Państwo jeśli chodzi o tutoring w Uniwersytecie Wrocławskim, może nie na ten rok, ale w dłuższej perspektywie?

P.C.: Idealnie byłoby, gdybyśmy za kilka lat mogli objąć opieką tutorską około 2% naszych studentów. Nie będzie to łatwe, bo tutoring jest wymagający – nie tylko dla studentów, ale również dla tutorów. Wymaga czasu oraz zaangażowania emocjonalnego, które jest niezbędne do zbudowania dynamicznej, ale jednocześnie zrównoważonej relacji pomiędzy tutorem, a jego uczniem – o czym dużo i zajmująco mówi na zajęciach dotyczących skutecznej i efektywnej komunikacji akademickiej  Pan profesor Tomasz Piekot. Z drugiej strony, jeśli chcemy trenować przyszłych noblistów, każdy wysiłek jest warty osiągnięcia takiego celu.

E.K. Uczestnicy Akademii Tutoringu nabywają kompetencje, ale uczą się także pewnych wartości?

P.C.: Tych wartości jest bardzo wiele, wskazałbym tutaj na kilka bardzo istotnych, takich jak uczciwość naukowa, wzajemny szacunek, tolerancja, odpowiedzialność i odwaga, jednak wydaje mi się, że królową wartości, które przychodzą mi do głowy jest wolność. Wolność wyboru: wyboru badania, tutora, tematu badawczego czy szkoły naukowej, w ramach której będziemy pracowali, czy wręcz wolność porzucenia utartych ścieżek i opracowanie własnego podejścia badawczego, czy zaproponowanie nowej subdyscypliny naukowej. Oczywistym jest, że nie wszystkim tak rozumiana wolność będzie się podobać, ale to się nie musi wszystkim podobać, rozwój nauki polega w dużej mierze na ścieraniu się poglądów. Tutor powinien ośmielać swoich podopiecznych.

E.K.: Jakie nowości czekają na uczestników V edycji?

P.C.: Ponieważ dbamy o to, żeby wyposażyć tutorów w narzędzia psychologiczne, które mogą skutecznie zapobiec wypaleniu zawodowemu, a które są także dedykowane rozwijaniu kompetencji emocjonalno-społecznych, poprosiliśmy Panią doktor Magdalenę Ślazyk-Sobol o przygotowanie całego bloku poświęconego tym ważnym zagadnieniom. Pani doktor ze swojego zadania wywiązuje się wspaniale, w niesamowicie angażujący sposób przedstawia zagadnienia, które podsumowuje krótkim hasłem, kluczowym dla przetrwania całego gatunku Homo sapiens: „Keep calm and stay alive!”. 

Począwszy od V edycji, oferujemy wykład gościnny Pana profesora dra hab. Jerzego Żołądzia, kierownika Katedry Fizjologii Wysiłku i Bioenergetyki Mięśni z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego – który, można powiedzieć, jest wybitnym specjalistą w zakresie tutoringu w naukach o sporcie. Myślę tak, ponieważ praca fizjologa z wybranym sportowcem nad optymalizacją jego osiągnięć jest tutoringiem w swojej najczystszej postaci. Pan profesor Żołądź doprowadził tutoring w naukach o sporcie do mistrzowskiego poziomu, jest współautorem sukcesów wielu medalistów, w tym także Pana Adama Małysza.

E.K.: Ilu tutorów mamy w naszej uczelni?

P.C.: W tym momencie liczba certyfikowanych tutorów w Uniwersytecie Wrocławskim przekroczyła setkę.

E.K.: Jak zachęciłby Pan do udziału w kursie osoby, które jeszcze się wahają?

P.C.: Powiem krótko, mamy doskonałych dydaktyków, mamy świetny pomysł, i nadzieję na przełom, zapraszamy wszystkich, aby dowiedzieli się sami jak się rzeczy mają na miejscu,  po prostu zapisując się do Akademii Tutoringu UWr.

Warto podkreślić, że w kwietniu 2023 JM Rektor UWr, Pan prof. dr hab. Robert Olkiewicz, wydał zarządzenie w sprawie zajęć dydaktycznych prowadzonych w formie tutoringu. Większość wydziałów Uniwersytetu Wrocławskiego przyjęła już wewnętrzne wydziałowe uchwały o wprowadzeniu tutoringu. Ten proces już trwa i nabiera tempa. Z tego należy się cieszyć, nisko kłaniając się Dziekankom i Dziekanom Uniwersytetu Wrocławskiego.

E.K.: Czy organizujecie Państwo może jakieś „zajęcia próbne”, na których można byłoby zapoznać się z tą metodą ?

P.C.: Regularnie organizujemy sympozja tutoringu, które jest bezpłatne i otwarte dla wszystkich. Jesienią 2025 współorganizujemy takie sympozjum razem z Centrum Nauki Kopernik. Co roku na organizowane przez nasz wydarzenia w formie warsztatów, czy pojedynczych wykładów gościnnych przyjeżdżają reprezentacje nauczycieli z liceów objętych patronatem naukowym Uniwersytetu Wrocławskiego. Na wszystkie te wydarzenia oczywiście słonecznie zapraszamy!

Proszę pozwolić, że podsumowując naszą rozmowę o tutoringu sparafrazuję „Patrzenie” – jeden z utworów świetnego współczesnego poety włoskiego Mezzogiorno – Franco Arminio. Otóż, w tutoringu staramy się patrzyć na studentów tak, jakby wszyscy z nich byli zdolni i pracowici, a nawet jeśli nie są, to staramy się bardziej patrzyć.

E.K.: Bardzo dziękuję za rozmowę!

********************************

V edycja Akademii Tutoringu rozpoczyna się już 25 stycznia. Zostało jeszcze kilka wolnych miejsc! Jak można się zapisać? Po wszystkie szczegóły zapraszamy na stronę internetową Akademii Tutoringu.

Kolejna edycja jest planowana na połowę września 2025 r.

Inspirujące filmy o zajęciach w Akademii można zobaczyć tutaj oraz tutaj.

Kurs AKADEMIA TUTORINGU jest prowadzony w Uniwersytecie Wrocławskim od 2023 roku. Organizatorem kursu jest Kolegium Międzydziedzinowych Studiów Indywidualnych

Absolwentami czterech zakończonych edycji kursu jest 59 certyfikowanych tutorów z:

• 12 Wydziałów Uniwersytetu Wrocławskiego,
• Centrum Edukacji Nauczycielskiej,
• Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych,
• Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta,
• LO w Górze,
• Kolegium Międzydziedzinowych Studiów Indywidualnych UWr.,
• Archiwum Państwowego we Wrocławiu.

Opinie absolwentów o Akademii

– „profesjonalne i inspirujące zajęcia z właściwym balansem pomiędzy częścią wykładową i warsztatową”,

– „przydatne narzędzia i wskazówki do zastosowania w pracy tutorskiej”,

– „kreatywne warsztaty pozwalające otworzyć się na niestandardowe formy i metody prowadzenia zajęć”,

– „zajęcia pomagające wyjść z własnej sfery komfortu”, „uszyte na miarę tutora”,

– zajęcia inspirujące i pokazujące nowe drogi i ciekawe spojrzenie na studenta i problemy, z jakimi może się mierzyć”,

– „zajęcia, które mają dodatkową wartość spajania grupy”

Data publikacji: 20.01.2025 r.
Dodane przez: E.K.