Zaproszenie do udziału w Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej XXXVI Forum Pedagogów 2024
25 i 26 listopada odbędzie się organizowana przez Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego Ogólnopolska Konferencja Naukowa XXXVI Forum Pedagogów. Tegoroczna edycja skupia przedstawicielki i przedstawicieli wielu dyscyplin wokół tematu „Pedagogika i edukacja w antropocenie”.
Z nowym rokiem akademickim ruszył nabór zgłoszeń konferencyjnych. Termin upływa 30 października. Link do formularza zgłoszeniowego: https://tiny.pl/dqnp2rcw
Pojęcie antropocenu sformułowane z początkiem XXI w. przez Paula Crutzena i Eugene’a Stoermera na dobre zagościło w transdyscyplinarnym słowniku nauk o ziemi, nauk społecznych i humanistyki. Wskazuje na hipersprawczość człowieka, która dogłębnie i nieodwracalnie przekształca biosferę i czas geologiczny. Obecna sytuacja związana ze zmianami klimatycznymi, katastrofami ekologicznymi, utratą bioróżnorodności, tzw. szóstym wymieraniem gatunków, globalnym kapitalizmem prowokuje dyskusje na temat konsekwencji antropocentrycznego światopoglądu.
Coraz częściej mówi się o tym, że żyjemy w czasach (poli)ryzyka i polikryzysu (Ulrich Beck, Adam Tooze). Równolegle obserwujemy mobilizację ruchów społecznych, politycznych i religijnych, skracanie dystansu między ,,kulturą humanistów” i kulturą ,,przyrodników” (Charles Snow), mobilizację prowadzącą do integrowania transdziedzinowych działań badawczych, artystycznych i edukacyjnych w celu wielowymiarowej zmiany ,,światopoglądu antropocentrycznego” (Ewa Domańska) i wytworzenia nowych modeli prawnych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych, które promowałyby i rozwijały nieeksploatacyjne, ekologiczne współistnienie. Towarzyszy nam obecnie coraz większa świadomość złożoności procesów i wzajemnych uwikłań podmiotów ludzkich i pozaludzkich (zwierzęcych, roślinnych, laboratoryjnych, robotycznych, hybrydowych itp.) w ogólnej sieci życia na ziemi.
Na gruncie wiedzy o ziemi i klimacie intensywnie eksploruje się sferę nieantropocentrycznych filozofii i teorii budowanych na pograniczach nauk przyrodniczych, społecznych, humanistycznych i technonauk. Mocno akcentuje się przy tym holistyczne i hybrydowe ujęcia, proekologiczne etyki, podejmuje się kwestię wartości życia jako takiego (gr. zoe) (Giorgio Agamben, Rosi Braidotti, Judith Butler) i kluczowe pryncypia antropocenu: przekraczanie dualizmu natury-kultury (Donna Haraway, Philippe Descola), ciała-umysłu, tego, co ludzkie, i tego, co więcej-niż-ludzkie (Timothy Morthon). Tworzy się niebinarne scenariusze relacyjności, modele demokracji rzeczy i społecznych relacji z rzeczami, projektując społeczności wielogatunkowe (Donna Haraway, Bruno Latour, Graham Harman, Anna Barcz, Monika Bakke, Grażyna Gajewska, Magdalena Zamorska, Andrzej Marzec i in.), podkreślając wzajemność, ponadgatunkowy szacunek i odpowiedzialność.
W jakim stopniu ten transdziedzinowy, międzygatunkowy i proekologiczny trend rezonuje na gruncie współczesnej pedagogiki i edukacji, a zatem w przestrzeniach kształtowania postaw i imaginariów społecznych? Jakie wyzwania stawia przed edukacją kryzys klimatyczny i jaka powinna być edukacja przyszłości? Nurtują nas między innymi następujące problemy:
- W jaki sposób − wobec wyzwań antropocenu − współczesna pedagogika dokonuje własnych rozpoznań paradygmatycznych, teoretycznych i metodologicznych? W jakim stopniu wpływają na nią zwroty badawcze współczesnej humanistyki m.in. zwrot posthumanistyczny (ku rzeczom, ku zwierzętom, ku roślinom), ontologiczny, naturalistyczny, spekulatywny, laboratoryjny, neurobiologiczny, kognitywny, partycypacyjny, postsekularny, ku religii i duchowości, ku trosce? (E. Domańska)
- Jak pedagogika radzi sobie z balansowaniem między naukami społecznymi, humanistyką i przyrodoznawstwem? Czy jest gotowa korzystać z zasobów nauk ścisłych, dostarczanych przez nie narzędzi poznania i potrzebnej dziś wiedzy, nauk często dyskredytowanych z powodu niejednoznacznego dziedzictwa pedagogiki pozytywistycznej?
- Czy pedagogika nieantropocentryczna (Maksymilian Chutorański) pozostaje wyłącznie awangardowym ćwiczeniem pedagogicznej wyobraźni, czy też użytecznym projektem transformacji teorii i praktyki edukacyjnej potrzebnej w czasach antropocenu?
- Jak modyfikować dawne i jak projektować nowe subdyscypliny pedagogiczne w dobie polikryzysu w antropocenie? Z jakimi problemami mierzy się współczesna proekologiczna edukacja? Jakiej etyki (etyk) potrzebują dziś pedagogika i edukacja?
- Co z teorii, koncepcji, tematów, projektów, wątków, impulsów podejmowanych w tyglu tego, co zwane antropocenem, jest obecnie ucieleśniane w praktykach społecznych o charakterze edukacyjnym, a co pozostaje poza nimi i dlaczego?
- W jaki sposób edukacja formalna i pozaformalna mierzą się z problemem zmian klimatu, marazmem antropocenu (Ewa Bińczyk) i polikryzysem? Czy mainstreamowa edukacja w Polsce wyposaża w wiedzę i kompetencje proklimatyczne? Czy odpowiedzialność proklimatyczna jest uwzględniana w programach nauczania i podręcznikach szkolnych? W jakim stopniu zielona edukacja rozwija odpowiedzialność środowiskowo-społeczną i umożliwia realną zmianę postaw i praktyk społecznych na proekologiczne? A także – czy ma szansę na budowanie społecznej rezyliencji, przygotowując do życia w antropocenie?
Zachęcamy do zapoznania się z Komunikatem I konferencji. Więcej szczegółów ukaże się w Komunikacie II.
Kontakt z sekretariatem konferencji: hanna.achremowicz@uwr.edu.pl
Zapraszamy do udziału w tym wydarzeniu naukowym!
