Zmarła dr hab. Agata Szubert, prof. UWr
7 czerwca 2025 roku pożegnaliśmy podczas uroczystości pogrzebowych na Cmentarzu Osobowickim dr hab. Agatę Kowalską-Szubert, profesorkę UWr, naszą Koleżankę i znakomitą niderlandystkę, osobę głęboko oddaną pracy akademickiej i studentom. Poniżej wspominamy Jej osobę i drogę naukową, już na trwałe zapisane w historii naszego niderlandystycznego środowiska. Odeszła nieoczekiwanie 27 maja.
Agata Kowalska-Szubert (1968-2025) rozpoczęła studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego w 1986 roku, wybierając filologię germańską, a następnie specjalność niderlandystyczną. W 1991 roku obroniła pracę magisterską przygotowaną pod kierunkiem profesora Stanisława Prędoty i ukończyła studia z wyróżnieniem. W tym samym roku rozpoczęła pracę jako asystentka w Katedrze Języka, Literatury i Kultury Niderlandzkiej im. Erazma z Rotterdamu. Przedmiotem jej naukowych dociekań była frazeologia. W 1996 roku obroniła pracę doktorską De kool en de geit. Nederlandse vaste verbindingen met een dier- of plantelement. Jej promotorem był Piet van Sterkenburg, laureat doktoratu honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (http://mbd.muzeum.uni.wroc.pl/dzieje-uniwersytetu/doktorzy-honoris-causa/petrus-gijsbertus-j-van-sterkenburg). Obrona odbyła się na Uniwersytecie Lejdejskim w Królestwie Niderlandów, a w komisji zasiadali również profesorowie Cor van Bree i Jos Wilmots. Agata przez całe życie utrzymywała z nimi kontakty naukowe i przyjacielskie: między innymi przygotowała w 2023 roku, wraz z profesorem Wilkenem Engelbrechtem, jubileuszowy tom „Roczników Humanistycznych” dla Josa Wilmotsa z okazji jego 90. urodzin.
W latach 1999-2005 była zastępczynią kierownika Katedry Filologii Niderlandzkiej. Koordynowała wyjazdy studentów na kursy językowe i zagraniczne studia w ramach programów wymiany. Agata była niestrudzoną organizatorką różnego rodzaju wydarzeń adresowanych do studentów niderlandystyki z Polski i Europy Środkowej. Trudno wyliczyć wszystkie inicjatywy, projekty i pomysły, w które się angażowała. Z myślą o studentach zainicjowała niderlandzkie Dyktando: początkowo katedralną zabawę językową, która z czasem przerodziła się w ogólnopolskie, a następnie międzynarodowe wydarzenie. Teksty dyktand pisała najczęściej sama, z humorem, wyczuciem i dbałością o każdy językowy niuans.
Agata współtworzyła i koordynowała liczne międzynarodowe projekty dydaktyczne, do najważniejszych należały: Business & Language. Language & Business. Business communication in Polish and Dutch – Biznes w języku – język w biznesie. Komunikacja biznesowa po polsku i niderlandzku, czy projekt dydaktyczny Erasmus Plus Professional Accessible Community Interpreting: A Gateway to Migrant Integration (2018-2021). Wyjątkowym projektem był także Erasmus Plus 2022 i 2024: BIP „Ondertitelen”, który dwukrotnie dał grupie kilkudziesięciu studentów z Europy Środkowej unikalną możliwość tłumaczenia napisów do filmów niderlandzkojęzycznych, prezentowanych później podczas specjalnych projekcji w Kinie Nowe Horyzonty.
Agata potrafiła łączyć pasję do języka i dydaktyki z działalnością organizacyjną. Była członkinią Międzynarodowego Związku Germanistów (IVG), a także udzielała się w założonym w 1995 roku Stowarzyszeniu Niderlandystów Europy Środkowej Comenius, pełniąc w nim od 1997 roku różne funkcje w zarządzie, a w 2021 roku została przewodniczącą Comeniusa. Reprezentowała niderlandystów Europy Środkowej także w zarządzie Międzynarodowego Stowarzyszenia dla Niderlandystyki (Internationale Vereniging voor Neerlandistiek) z siedzibą w Hadze, pełniąc w nim funkcję wiceprzewodniczącej. W 2023 roku została członkinią z wyboru najstarszego na świecie towarzystwa filologicznego Maatschappij der Nederlandse Letterkunde w Lejdzie. Jako członkini Ogólnopolskiego Porozumienia Niderlandystów (OPoN) miała od 2016 roku realny wpływ na wzmacnianie wspólnoty polskich środowisk niderlandystycznych. Od 2020 roku współkierowała z nami Katedrą Filologii Niderlandzkiej jako zastępczyni kierowniczki KFN ds. dydaktycznych i studenckich.
Jej życie zawodowe nie było wolne od zawirowań i przeciwności. Dzięki swoim zdolnościom, silnemu poczuciu własnej wartości oraz przekonaniu o słuszności obranej drogi potrafiła jednak pokonywać trudności i konsekwentnie realizować swoje cele. Jej habilitację, uzyskaną w 2016 roku na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu na podstawie rozprawy Dutch Loanwords in Contemporary Polish, prowadzili tak wybitni profesorowie, jak Piet van Sterkenburg, Wilken Engelbrecht i Kris Van Heuckelom. Z uniwersytetem tym stale współpracowała, między innymi jako członkini rady naukowej studiów doktoranckich. W 2023 roku awansowała na stanowisko profesora Uniwersytetu Wrocławskiego. Była autorką ponad 60 publikacji, a także recenzentką i członkinią komisji w przewodach habilitacyjnych i doktorskich.
Straciliśmy profesorkę niderlandystyki, językoznawczynię, świetną organizatorkę docenianą przez międzynarodowe gremia niderlandystyczne, dobrą koleżankę, wykładowczynię lubianą przez studentów, z którymi potrafiła złapać świetny kontakt. Na jej seminariach dyplomowych zawsze był komplet. Studentów wspierała nie tylko merytorycznie, ale też po ludzku, doceniała każdy wysiłek, motywowała. Dwie prace magisterskie napisane pod jej kierunkiem zdobyły w 2024 roku międzynarodowe nagrody. Od jednej ze swoich grup seminaryjnych Agata dostała kubek z napisem „Najlepsza Promotorka”. Bo Agata była najlepsza. Agata była dobrym człowiekiem.
Irena Barbara Kalla, Bożena Czarnecka
