Refraktor Clarka-Repsolda
124 lata po skonstruowaniu refraktor Clarka-Repsolda wciąż służy obserwacjom astronomicznym.
Dane techniczne
Średnica obiektywu wynosi 8 cali (20,3 cm), ogniskowa – 2,88 m. Obiektyw refraktora został wykonany w firmie Alvan Clark & Sons (Cambridge, Mass., USA), a cały instrument powstał w 1881 r. w A. Repsold & Söhne (Hamburg). Instrument zainstalowany jest w Instytucie Astronomicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, pod kopułą na budynku głównym.
Historia
Do prywatnego obserwatorium w Lipsku teleskop zakupił Friedrich W. R. Engelmann (1841-1888), instalując go w styczniu 1882 r.
Instrument otrzymał okulary firmy Reinfelder & Hertel oraz mikrometr Zeissa (Jena). Szukacz miał obiektyw o średnicy 55 mm. W 1885 r. refraktor został wyposażony w spektroskop okularowy konstrukcji Yogela. Z tym wyposażeniem teleskop był wykorzystywany do obserwacji pozycyjnych gwiazd wizualnie podwójnych, planetoid i komet.
Po śmierci Engelmanna, w 1897 r. instrument został zakupiony przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Wrocławskiego i ustawiony w tymczasowym obserwatorium na Wyspie Śluz. W 1907 r. refraktor został wysłany do Repsolda w celu przeprowadzenia naprawy. W 1912 r. dawne oświetlenie podziałek i mikrometru, wykorzystujące lampą naftową, zastąpiono oświetleniem elektrycznym. Na przełomie lat 1912/1913 mikrometr został u Repsolda poddany gruntownemu oczyszczeniu i otrzymał nową siatkę nitek. W nowym obserwatorium, w Parku Szczytnickim, refraktor został ustawiony w 1917 r.
Ostateczne miejsce – pod kopułą na głównym budynku obserwatorium w Parku Szczytnickim – instrument otrzymał w 1925 r. Do 1945 r. refraktor był wykorzystywany do obserwacji pozycyjnych (gwiazd podwójnych, komet, zakryć gwiazd) i fotometrycznych (od 1917 do 1944 r.), z dołączonym obiektywem fotograficznym Zeissa o średnicy 18 cm i ogniskowej 1,94 m oraz fotometrem wizualnym. W latach 1946-1947 podjęto instrumentem obserwacje pozycyjne gwiazd podwójnych i zakryć gwiazd przez Księżyc. Po uruchomieniu fotometru fotoelektrycznego (1P12, wykonany w Obserwatorium Lejdejskim) były prowadzone obserwacje fotometryczne przede wszystkim gwiazd magnetycznych, oraz wizualne i fotograficzne obserwacje pozycyjne gwiazd podwójnych i komet (za pomocą nowego mikrometru pozycyjnego Zeissa oraz nowej kamery fotograficznej z obiektywem Grubba-Parsonsa o średnicy 18 cm i ogniskowej 88,7 cm).
Obecnie teleskop używany jest do obserwacji obiektów rozciągłych (komety, mgławice, gromady kuliste), oraz służy do szkolenia studentów i pokazów nieba. Niekiedy teleskop wykorzystywany jest także do obserwacji Słońca. Pokazy plam słonecznych wykonywane są metodą projekcyjną a 8 czerwca 2004r. teleskop został wykorzystany do obserwacji przejścia Wenus przez tarczę Słońca. Uzyskane obrazy były w czasie rzeczywistym prezentowane w Internecie. W tym celu w ognisku instrumentu umieszczono kamerę internetowa Philips ToUcam PRO II (1,2 miliona pikseli). Obrazy rejestrowane będą w świetle linii wodoru (656,3 nm) wydzielanym ze światła białego za pomocą filtru Daystar Hα przepuszczającego bardzo wąski (0,5 Å) zakres długości fal.
